Θετικός Τρόπος Σκέψης!

Καθημερινά καλούμαστε να διαχειριστούμε γεγονότα τα οποία περιέχουν αρνητικές αλλά και θετικές εκπλήξεις. Είναι λοιπόν πιθανό να συμβούν δυσάρεστα απρόοπτα στον εργασιακό χώρο, ή να καθυστερήσουμε στην συνάντηση μας, ή να ζήσουμε επιτέλους μία συγκλονιστική εμπειρία.

Αρνητικά αλλά και θετικά γεγονότα τα οποία θα σταθούν ως σταθμοί στην ζωή μας επηρεάζοντας σημαντικά την ψυχολογία μας αφού, έχει αποδειχτεί ότι κάθε φορά που εκτιθέμαστε στις καταστάσεις αντιδρούμε νοητικά, συναισθηματικά και συμπεριφορικά.

Υπό αυτήν την παρατήρηση, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεωρία υποστηρίζει ότι ο τρόπος σκέψης ως απάντηση σε μία εμπειρία, επηρεάζει την διάθεση και διαμορφώνει την συμπεριφορά του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, η κεντρική ιδέα της γνωσιακής-συμπεριφορικής φιλοσοφίας ορίζει ότι ο αρνητικός τρόπος σκέψης ευθύνεται για την δυσάρεστη ψυχολογία και την δυσλειτουργική συμπεριφορά που υιοθετούμε σε συγκεκριμένες συνθήκες.

Για παράδειγμα, αν συναντήσουμε μια απρόοπτη εξέλιξη στην εργασία τότε, εύλογα θα στεναχωρηθούμε για ότι συμβαίνει και θα σκεφτούμε αρνητικά για το μέλλον μας καταλήγοντας σε ιδιόρρυθμες συμπεριφορές οι οποίες ναι μεν εκφράζουν ότι μας απασχολεί αλλά ταυτόχρονα, συντηρούν το πρόβλημα που παρουσιάστηκε κρατώντας εμάς στο σημείο της δυσκολίας.

Από την άλλη πλευρά, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία ως εξέλιξη της θεωρίας, προχωρά ένα ακόμα βήμα δίνοντας μια πιο αισιόδοξη σκοπιά όσον αφορά την αλληλουχία της σκέψης, του συναισθήματος και της συμπεριφοράς.

Συνεπώς, το μοντέλο της γνωσιακής-συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας εστιάζει στην παρατήρηση και καταγραφή της αρνητικής αυτόματης σκέψης στοχεύοντας στην αναδόμηση αυτής με τις μεθόδους αμφισβήτησης, διαδικασία η οποία αν γίνει θα επιφέρει ανακουφιστικές εξελίξεις στην συναισθηματική και συμπεριφορική αντίδραση του ανθρώπου που βιώνει μια δυσάρεστη κατάσταση.

Άρα, το μόνο που χρειάζεται είναι, αρχικά να σημειωθούν οι αρνητικές σκέψεις και, στην συνέχεια να αμφισβητηθούν θεραπευτικά εφαρμόζοντας την πραγματιστική, την ορθολογιστική και την νοοκατασκευαστική μέθοδο.

Δουλεύοντας με την πραγματιστική μέθοδο, δίνουμε έμφαση στην αντικειμενική αξιολόγηση της αρνητικής σκέψης διερευνώντας πόσο ρεαλιστικό είναι το περιεχόμενο της.

Ενώ στην ορθολογιστική μέθοδο, προσπαθούμε να εξετάσουμε την εγκυρότητα της αρνητικής αυτόματης σκέψης ανιχνεύοντας τις πιθανότητες ισχυρότητας των σκέψεων.

Και στην νοοκατασκευαστική μέθοδο, επικεντρώνουμε την προσοχή μας στην αναδιαμόρφωση της δυσλειτουργικής σκέψης αναλογιζόμενοι τις εναλλακτικές ερμηνείες.

Η νοοκατασκευαστική μέθοδος θεωρείται ως η πλέον δραστική τεχνική αμφισβήτησης αφού στην πραγματικότητα, ωθεί τον θεραπευόμενο στην εναλλακτική, πιο ρεαλιστική σκέψη αναδιαμορφώνοντας τις αρνητικές του πεποιθήσεις.

Συμπερασματικά θα υποστηρίζαμε ότι με την αποτελεσματική εφαρμογή των μεθόδων αμφισβήτησης, επιτυγχάνουμε την γνωσιακή αναδόμηση των αρνητικών σκέψεων καταλήγοντας σε έναν πιο ρεαλιστικό τρόπο σκέψης ο οποίος σαφώς περιέχει αρνητικά αλλά και, θετικά στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για την αντικειμενικότητα των σκέψεων μας.

Όμως, στις βάσεις της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας, η γνωσιακή αναδόμηση δεν είναι αρκετή για να επέλθουν οι επιθυμητές αλλαγές στην ψυχολογική μας κατάσταση. Για αυτό, χρειάζεται να συμβούν κάποιες διεργασίες στο επίπεδο της συμπεριφοράς για να εδραιωθεί το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Στα πλαίσια των συμπεριφορικών χειρισμών, το σταμάτημα της σκέψης ή η απόσπαση της προσοχής σε ένα ουδέτερο ή ευχάριστο ερέθισμα όπως είναι ένας πίνακας ζωγραφικής ή κάποιες θετικές δραστηριότητες όπως να μιλάμε συχνότερα και να επικοινωνούμε καλύτερα με τους ανθρώπους που αγαπάμε, να αφιερώνουμε χρόνο σε εμάς καλύπτοντας τα θέλω και τις επιθυμίες μας και οτιδήποτε άλλο μας γεμίζει ψυχικά δρουν ενισχυτικά στην αναδιαμόρφωση της διάθεσης.

Και φυσικά, σκεφτόμενοι ρεαλιστικά, να μην ξεχνάμε ποτέ ότι ακόμα και στην χείριστη των περιπτώσεων, αποκομίζουμε πάντα μια θετική εμπειρία η οποία μας δίνει ελπίδα και μας βοηθά να προχωρήσουμε με περισσότερη δύναμη αντιμετωπίζοντας πιο εύκολα τα εμπόδια που ξεπηδούν στον δρόμο μας τα οποία ανατρέπουν προσωρινά αλλά όχι οριστικά την εξέλιξη μας.

Γιατί τελικά η ιστορία θα μας πει ότι κερδισμένος είναι εκείνος που περπάτησε σε δυσκολοδιάβατα μονοπάτια και παρ όλα αυτά, κατάφερε να φθάσει στον προορισμό του ξεδιπλώνοντας, βήμα προς βήμα, το μεγαλείο της ψυχικής δύναμης που διαθέτει ως ανθρώπινη οντότητα.

Βασιλική Βενέτη

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

«Διεπιστημονικό Δίκτυο Εξειδίκευσης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας»