Η εικόνα που έρχεται στο μυαλό μας προσπαθώντας να περιγράψουμε τον τρόπο εξέλιξης μιας συνεδρίας είναι εκείνη που απεικονίζει την συνάντηση δύο ανθρώπων, του θεραπευτή και του θεραπευόμενου, σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο με στόχο την συνεργατική ανίχνευση των δυσκολιών και την ανταλλαγή απόψεων για την εφαρμογή των κατάλληλων θεραπευτικών παρεμβάσεων που θα επιφέρουν το επιθυμητό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, δουλεύοντας θεραπευτικά, συχνά καλούμαστε να διαχειριστούμε αντιδράσεις απόλυτης σιωπής οι οποίες χαρακτηρίζονται τόσο από τον θεραπευτή όσο και από τον θεραπευόμενο ως οι πλέον αμήχανες στιγμές στην διάρκεια της συνεργασίας.
Και πράγματι, ίσως να μην υπάρχει πιο άβολη στιγμή από την σιωπηρή παρουσία δύο ανθρώπων σε ένα καθορισμένο πλαίσιο. Αν όμως λάβουμε υπόψη την λαϊκή ρήση που υποστηρίζει ότι η σιωπή είναι χρυσός τότε, θα λέγαμε ότι σαφώς βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση αυτές τις στιγμές, αλλά χρήζει ιδιαίτερης σημασίας να δώσουμε χώρο στην ησυχία που απαιτείται γιατί μέσω αυτής θα καταλήξουμε στον στόχο που επιθυμούμε να αγγίξουμε.
Συνήθως, σιωπή επικρατεί μετά από κάθε σημαντική ανακάλυψη ή αποκάλυψη στην διάρκεια της θεραπείας. Ακόμα, σιωπή υπάρχει όταν ο θεραπευόμενος αντιδρά συναισθηματικά σε ένα ερέθισμα ή όταν προβληματίζεται ή όταν σκέφτεται ή όταν ερμηνεύει νοητικά ή όταν καταλήγει σε συμπεράσματα.
Κατά την διάρκεια της σιωπής, ο θεραπευτής οφείλει να αναγνωρίσει τις ανάγκες του θεραπευόμενου διευκολύνοντας την εξέλιξη της θεραπευτικής διαδικασίας.
Από την πλευρά του θεραπευτή, η αποδοχή της σιωπής δεν σημαίνει αδιαφορία αντιθέτως, δηλώνει τον σεβασμό και το δέος που νιώθει για την προσπάθεια του θεραπευόμενου. Γιατί, μπορεί το αποτέλεσμα της θεραπείας να είναι θετικό, ας μην ξεχνάμε όμως ότι η μέθοδος είναι επίπονη αφού, για να είναι επιτυχής, προϋποθέτει το «σκάλισμα» συναισθηματικών και όχι μόνο πληγών. Το ελάχιστο λοιπόν που μπορεί να κάνει ο θεραπευτής είναι να δέχεται σιωπηρά τις κινήσεις του θεραπευόμενου.
Και αν η σιωπή είναι μία φορά απαραίτητη για τον θεραπευόμενο, είναι χίλιες φορές πολύτιμη για τον θεραπευτή. Γιατί, αυτές τις στιγμές, ο θεραπευτής μπορεί να κατανοήσει καλύτερα τι ακριβώς θέλει ο θεραπευόμενος παρατηρώντας τις ψυχικές του αντιδράσεις και, να αποκωδικοποιήσει πιο εύκολα τα μη λεκτικά μηνύματα που έρχονται από εκείνον διατηρώντας την οπτική επαφή και εστιάζοντας στις κινήσεις του σώματος, στις εκφράσεις του προσώπου και στις γενικότερες συμπεριφορές του.
Επιπλέον, προσφέρεται η δυνατότητα στον θεραπευτή να αξιολογήσει την αντικειμενικότητα των υποθέσεων του για την θεραπευτική συνεργασία, να αναπτύξει άλλες σχετικές υποθέσεις στηριζόμενος στις εξελίξεις που έχουν συμβεί και να κινητοποιήσει τον θεραπευόμενο να αναλάβει δράση ώστε να προτείνει ο ίδιος τα επόμενα θεραπευτικά βήματα.
Γιατί σίγουρα η θεραπευτική διαδικασία στηρίζεται σε βάσεις που διέπονται από τις αρχές της συνεργασίας και του διαλόγου αλλά, είναι φορές κατά τις οποίες αποδεικνύεται στην πράξη ότι, η υιοθέτηση της σιωπής είναι πιο αποδοτική, όχι γιατί δεν υπάρχουν λόγια αλλά γιατί η ουσία των σκέψεων είναι τόσο δυνατή που μπορεί να σταθεί χωρίς την ηχηρή χροιά των λέξεων!
Βασιλική Βενέτη
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, «Διεπιστημονικό Δίκτυο Εξειδίκευσης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου