"Δεν υπάρχει πιο συναρπαστικό ταξίδι από εκείνο της γνωριμίας με τον εαυτό"

Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA - Vasiliki G. Venetis, Post MA

24.6.09

Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις Του Χρόνιου Πόνου

Ο Χρόνιος Πόνος
Ως χρόνιο πόνο μπορούμε να ορίσουμε τον πόνο που διαρκεί 3 μήνες ή περισσότερο και αλλάζει την ποιότητα ζωής του ασθενή. Ο χρόνιος πόνος συνήθως έχει συνεχή διάρκεια ή εμφανίζεται κάποιες στιγμές για να θυμίσει στον ασθενή ότι αποτελεί μέρος της ζωής του και τον εγκαταλείπει μέχρι την επόμενη φορά που θα τον επισκεφθεί.
Ο χρόνιος πόνος είναι μια δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που αναπτύσσεται μετά από κάποια επέμβαση ή ασθένεια. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η εμφάνιση του σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οφείλεται σε ψυχοσωματικούς παράγοντες. Μπορεί να υπάρξει σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος ανάλογα με την αιτία εμφάνισης και η ένταση του κυμαίνεται από το ελάχιστο ως το έντονο και ανυπόφορο αίσθημα πόνου.
Ο καθένας μπορεί να υποφέρει από χρόνιο πόνο, αλλά κυρίως συναντάτε σε ηλικιακά μεγάλους ανθρώπους ως συνέπεια συνοσυρότητας άλλων χρόνιων ασθενειών όπως ο διαβήτης ή η χρόνια οστεοαρθρίτιδα.

Οι Αιτίες του Χρόνιου Πόνου
Οι αιτίες εμφάνισης του χρόνιου πόνου δεν είναι ξεκάθαρες. Παρ’ όλα αυτά, έχει παρατηρηθεί ότι ο πονοκέφαλος, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η αρθρίτιδα και ο πόνος φάντασμα μέλους είναι ορισμένες ασθένειες που ενισχύουν την εμφάνιση του.
Επίσης συχνά συναντάμε το ενδεχόμενο ο χρόνιος πόνος να είναι αποτέλεσμα ψυχολογικών ασθενειών όπως του άγχους, της κατάθλιψης ή κάποιας άλλης ψυχικής διαταραχής αλλά και ψυχολογικών αιτιών όπως της στεναχώριας, της συναισθηματικής πίεσης ή έντασης, των διαπροσωπικών και κοινωνικών προβλημάτων.
Ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας ενίσχυσης του χρόνιου πόνου είναι το κάπνισμα αφού η νικοτίνη μειώνει την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής αφήνοντας τον πόνο αγιάτρευτο.
Τέλος, έρευνες έχουν αποδείξει ότι ο τρόπος ζωής και ιδιαίτερα το διατροφικό πρόγραμμα, καθώς και η έλλειψη άσκησης, η χρήση τοξικών ουσιών ή αλκοόλ, η συστηματική υπερδραστηριότητα, το ιστορικό σωματικής, σεξουαλικής ή συναισθηματικής κακοποίησης συμβάλουν και ενισχύουν την εμφάνιση του χρόνιου πόνου.

Η Εκδήλωση της Καταθλιπτικής Διαταραχής
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το άτομο υποφέρει από χρόνιο πόνο και ο χρόνιος πόνος με την σειρά του οδηγεί το άτομο σε μείωση της λειτουργικότητας του. Ο ασθενής παρουσιάζει μειωμένη όρεξη η οποία καταλήγει σε αδυναμία και έλλειψη δραστηριοποίησης. Επιθυμεί να κοιμάται κατά την διάρκεια της ημέρας επειδή ο πόνος εμποδίζει την φυσιολογική διαδικασία του ύπνου τις βραδινές ώρες με αποτέλεσμα να απομονώνεται από το κοινωνικό περιβάλλον εξαιτίας της αυξημένης ανάγκης για ξεκούραση. Ενώ, το μυϊκό σύστημα επιβαρύνεται πολλαπλασιάζοντας τις πιθανότητες να εμφανιστούν μολύνσεις ή ασθένειες στον οργανισμό του.
Όμως το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα καταθλιπτικής διαταραχής εξαιτίας της χρόνιας διάρκειας του πόνου.
Σύμφωνα με το DSM-IV-TR, για να μπορέσουμε να συσχετίσουμε τον χρόνιο πόνο με την εμφάνιση κατάθλιψης, ο ασθενής οφείλει να πληροί τα ακόλουθα κριτήρια διάγνωσης για τουλάχιστον δύο εβδομάδες και να αναφέρει οπωσδήποτε αλλαγή στην ποιότητα ζωής του. Πιο συγκεκριμένα, ο ασθενής μετά την εμφάνιση του χρόνιου πόνου αισθάνεται θλίψη, αδυναμία, κενό, εμφανίζει έλλειψη ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης, δεν έχει όρεξη να φάει και να κοιμηθεί, πιστεύει ότι δεν θα καταφέρει να αντιμετωπίσει τον πόνο του, νιώθει κουρασμένος, αδυνατεί να σκεφθεί, δεν συγκεντρώνεται και ίσως να σκέφτεται τον θάνατο ως λύτρωση από τον βασανιστικό και ανυπόφορο πόνο.
Κατά συνέπεια, ο ασθενής νιώθει φόβο για το μέλλον του και είναι συναισθηματικά επηρεασμένος εξαιτίας της ανικανότητας του να ελέγξει την ένταση και την διάρκεια του πόνου, γεγονός που οδηγεί σε μειωμένη πνευματική, σωματική, κοινωνική δραστηριότητα και ποιότητα ζωής. Σκέψεις και συναισθήματα που επηρεάζουν την λειτουργικότητα του και είναι ικανά να τον βοηθήσουν ώστε να μην επιθυμεί να ακολουθήσει το καθημερινό του πρόγραμμα όπως να πάει στην δουλειά, στο σχολείο, σε συγκεντρώσεις φίλων ή να συμμετάσχει σε ευχάριστες δραστηριότητες.
Και είναι ανθρώπινο να αισθάνεται κατά αυτό τον τρόπο γιατί η χρονιότητα του πόνου επηρεάζει αρνητικά την διάθεση, μειώνει την ποιότητα ζωής, αφαιρεί την ικανότητα ελέγχου των καθημερινών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, αλλοιώνει την πνευματική και σωματική λειτουργία του, ενισχύει τον ασθενή να παρουσιάσει μειωμένη αυτό-εκτίμηση, σύγχυση για την πορεία της κοινωνικής ζωής και θυμό για την επιδείνωση της υγείας του.

Η Αγχώδης Διαταραχή εξαιτίας του Χρόνιου Πόνου
Αντίθετα με την εμφάνιση της καταθλιπτικής διαταραχής και σύμφωνα με το DSM-IV-TR, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ο πάσχων από χρόνιο πόνο νιώθει ανησυχία ή αυξημένο άγχος τις περισσότερες ημέρες μιας περιόδου τουλάχιστον 6 μηνών και αδυνατεί να ελέγξει την συγκεκριμένη ανησυχία.
Το αίσθημα άγχους και η ανησυχία που νιώθει συνδέονται με τρία ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα όπως νευρικότητα, εύκολη κόπωση, δυσκολία στην συγκέντρωση, ευεριθιστότητα, μυϊκή τάση, διαταραχή στην ποιότητα ή την διατήρηση του ύπνου. Το άγχος, η ανησυχία ή τα σωματικά συμπτώματα επηρεάζουν την λειτουργικότητα του ασθενή με αποτέλεσμα να εμφανίζει έκπτωση στις κοινωνικές, επαγγελματικές και διαπροσωπικές περιοχές της καθημερινότητας του.
Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής υποφέρει από αγχώδη διαταραχή η οποία εκδηλώθηκε εξαιτίας του χρόνιου πόνου.
Πέρα από τα διαγνωστικά κριτήρια του DSM-IV-TR, ερευνητές έχουν συμπεράνει ότι πολλοί πάσχοντες από χρόνιο πόνο αναφέρουν άγχος που εστιάζεται κυρίως στην αδυναμία τους να ελέγξουν την ένταση του πόνου και ιδιαίτερα στην ανικανότητα τους να προβλέψουν μια επόμενη κρίση πόνου.
Συμπερασματικά υποστηρίζουμε ότι ο χρόνιος πόνος ευθύνεται τόσο για την πυροδότηση της καταθλιπτικής όσο και της αγχώδους διαταραχής. Βέβαια, πριν προχωρήσουμε στην διάγνωση μιας εκ των δύο διαταραχών οφείλουμε να λάβουμε υπόψη της την ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού ψυχικής διαταραχής. Σε περίπτωση ύπαρξης ιστορικού ψυχικής διαταραχής, έχει αποδειχτεί ότι ανεξάρτητα από το είδος της διαταραχής παρουσιάζεται αύξηση των συμπτωμάτων ή εκδήλωση της διαταραχής σχεδόν ταυτόχρονα με την εμφάνιση του χρόνιου πόνου. Και αν τα συμπτώματα του χρόνιου πόνου υποχωρήσουν, τότε παρατηρείται μείωση των συμπτωμάτων της συγκεκριμένης ψυχικής διαταραχής.

Η Θεραπεία των Ψυχολογικών Συμπτωμάτων του Χρόνιου Πόνου
Τα σωματικά συμπτώματα του χρόνιου πόνου αντιμετωπίζονται με φαρμακευτική αγωγή ενώ, τα ψυχολογικά συμπτώματα εξασθενούν με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη και θεραπεία.
O θεράπων ιατρός θα προτείνει ΄τα κατάλληλα φάρμακα που θα βοηθήσουν τον ασθενή να μειώσει τα σωματικά συμπτώματα του πόνου. Ενώ, ο ψυχολόγος ή ο ειδικός θεραπευτής έχει ως στόχο να βοηθήσει τον ασθενή να εξοικειωθεί και να αποδεχτεί τον χρόνιο πόνο ώστε να αυξήσει τα επίπεδα διάθεσης του.
Το γνωσιακό- συμπεριφορικό μοντέλο ψυχοθεραπείας είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου γιατί βοηθά άμεσα τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν τα συναισθηματικά και ψυχολογικά προβλήματα που εκπίπτουν από τον πόνο.
Κεντρική ιδέα του γνωσιακού- συμπεριφορικού μοντέλου ψυχοθεραπείας είναι ότι ο τρόπος σκέψης μας επηρεάζει τα συναισθήματα και διαμορφώνει την συμπεριφορά μας. Κατά συνέπεια, ο αρνητικός τρόπος σκέψης ευθύνεται για τα αρνητικά συναισθήματα και τις προβληματικές συμπεριφορές μας. Για παράδειγμα, ο ασθενής που υποφέρει από χρόνιο πόνο σκέφτεται ότι ποτέ δεν θα καταφέρει να απαλλαγεί από τον πόνο. Στεναχωριέται που δεν μπορεί να τον αντιμετωπίσει και νιώθει ανήμπορος παραμένοντας στο σπίτι του μέχρι να μειωθεί ο πόνος.
Το γνωσιακό-συμπεριφορικό μοντέλο ψυχοθεραπείας βοηθά τους ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιο πόνο να εντοπίσουν και να αλλάξουν τις αρνητικές πεποιθήσεις και ιδέες που έχουν για τον ευατό τους και την εξέλιξη του χρόνιου πόνου.
Πιο συγκεκριμένα, ο θεραπευτής με την χρήση των κατάλληλων τεχνικών βοηθά τους ασθενείς να υιοθετήσουν νέους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς που θα τους ενισχύσουν να σταθούν θετικά απέναντι στον χρόνιο πόνο.
Μια από τις τεχνικές που εφαρμόζονται στα πλαίσια του συγκεκριμένου ψυχοθεραπευτικού μοντέλου είναι η βιοανάδραση. Κατά την χρήση της, ο ασθενής μαθαίνει να χαλαρώνει σε στιγμές έντονου πόνου παρακολουθώντας στην οθόνη του υπολογιστή, τα σωματικά συμπτώματα που προκαλούνται από τον πόνο.
Με την τεχνική της καθοδηγούμενης φαντασίας, αρχικά ο θεραπευτής κατευθύνει τον ασθενή να φανταστεί ασφαλείς και ήρεμες καταστάσεις που θα τον βοηθήσουν να αποσπάσει την σκέψη του από τον πόνο την στιγμή της κρίσης. Αργότερα, ο ασθενής σε συνεργασία με τον θεραπευτή μαθαίνει να εφαρμόζει την συγκεκριμένη τεχνική μόνος του σε στιγμές έντονου πόνου.
Επίσης, ο θεραπευτής εντοπίζει τις στρεσογόνες πηγές που ενισχύουν τον πόνο και αυξάνουν τις αρνητικές ιδέες του ασθενούς και συνεργατικά προχωρούν στην εξασθένιση τους. Στη συνέχεια, ο θεραπευτής επιβραβεύει τις θετικές και αποτελεσματικές συμπεριφορές του ασθενή, εμπλουτίζει το καθημερινό πρόγραμμα του με ευχάριστες δραστηριότητες, επικοινωνεί αποτελεσματικά με τον ασθενή και εστιάζεται στην θετική έκβαση και την διερεύνηση επιπλέον μεθόδων που θα βοηθήσουν τον ασθενή να ελέγξει και να μειώσει τον πόνο του γενικότερα.
Όμως οφείλει και ο ασθενής να δράσει αποφασιστικά αλλάζοντας τον τρόπο ζωής του, αυξάνοντας τα καθημερινά επίπεδα σωματικής άσκησης, βελτιώνοντας την ποιότητα της διατροφής και του ύπνου, και λαμβάνοντας την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή θα είναι πια σε θέση να ελέγξει την ένταση και να συμβάλει στην πρόληψη του χρόνιου πόνου.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι ο χρόνιος πόνος αποτελεί βάσανο και τροχοπέδη στην ζωή πολλών ανθρώπων και για αυτό η αξιολόγηση του δεν πρέπει να υποτιμάται. Όμως η διάγνωση του χρόνιου πόνου δεν αποτελεί επιχείρημα ώστε οι άνθρωποι που πάσχουν από αυτόν να υποφέρουν.
Αντίθετα, οι άνθρωποι έχουν την δυνατότητα να επανέλθουν στα λειτουργικά επίπεδα της καθημερινότητας τους, αφού τόσο η ιατρική όσο και η ψυχολογία φέρουν τα κατάλληλα εργαλεία που είναι ικανά να μειώσουν τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα που πηγάζουν από τον χρόνιο πόνο.

Βασιλική Βενέτη
Κλινική Ψυχόλογος-Ψυχοθεραπεύτρια

Τα Γνωσιακά Λάθη

Σύμφωνα με το γνωσιακό-συμπεριφορικό μοντέλο ψυχοθεραπείας, ο αρνητικός τρόπος σκέψης επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση μας αλλά και το αντίστροφο. Κατά συνέπεια, όταν σκεφτόμαστε και νιώθουμε δυσάρεστα, δεν μπορούμε να επεξεργαστούμε ορθά και αντικειμενικά τόσο τις πληροφορίες όσο και τις καταστάσεις που συμβαίνουν γύρω με αποτέλεσμα να υιοθετούμε τα λεγόμενα γνωσιακά λάθη στον τρόπο σκέψης μας.
Τα γνωσιακά λάθη έχουν αρκετές ομοιότητες. Η πιο σημαντική είναι ότι σε κάθε ένα από τα αυτά παρατηρείται έντονα το στοιχείο του αρνητισμού. Δύσκολα μπορούμε να τα διακρίνουμε αλλά αν καταφέρουμε και εξοικειωθούμε με τα γνωσιακά λάθη τότε είμαστε σε θέση να τα αναγνωρίσουμε και στη καλύτερη των περιπτώσεων να αντικαταστήσουμε το αρνητικό στοιχείο που περιέχουν με περισσότερο θετικό.
Τα γνωσιακά λάθη είναι:

Διπολική σκέψη.
Στη διπολική σκέψη, αντιλαμβανόμαστε μια κατάσταση σαν να έχει δύο πόλους, πχ άσπρο ή μαύρο, όλα ή τίποτα. Μπορεί δηλαδή να σκεφτούμε ότι: «Αν δεν παραδώσω την έρευνα εγκαίρως, σημαίνει ότι δεν είμαι καλός στη δουλειά μου!»

Υπεργενίκευση.
Ένα μεμονωμένο αρνητικό γεγονός ερμηνεύεται σαν μια ατελείωτη αλυσίδα πολλών αρνητικών γεγονότων. Συνήθως στην υπεργενίκευση χρησιμοποιούμε τις λέξεις πάντοτε, ποτέ όταν αναφερόμαστε στο συγκεκριμένο γεγονός. πχ Πάντα σε εμένα θα συμβαίνει. Τι άτυχη που είμαι!

Νοητικό φίλτρο.
Στο νοητικό φίλτρο, από μια συγκεκριμένη κατάσταση ή γεγονός, ξεχωρίζουμε μια μεμονωμένη αρνητική εμπειρία και επικεντρωνόμαστε σε αυτή. Δηλαδή μπορεί να είχαμε μια πολύ καλή παρουσίαση με θετικά σχόλια, αλλά εμείς επικεντρωνόμαστε μόνο σε όσα αρνητικά ακούσαμε και σκεφτόμαστε τα αρνητικά σχόλια για ημέρες.

Παραγνώριση θετικών.
Ενώ γνωρίζουμε ότι υπάρχουν θετικά σημεία σε μια κατάσταση, αγνοούμε την ύπαρξη τους λέγοντας ότι αυτά δεν είναι σημαντικά π.χ. Μπορεί να άκουσα θετικά σχόλια για την παρουσίαση μου αλλά δεν με βοηθούν στη πρόοδο μου!

Αυθαίρετα συμπεράσματα.
Οδηγούμαστε σε αρνητικά συμπεράσματα χωρίς να ευσταθούν. Τα αυθαίρετα συμπεράσματα διαχωρίζονται στο Διάβασμα της Σκέψης και στη Πρόβλεψη Μέλλοντος.
«Διάβασμα» της σκέψης των άλλων
Συμπεραίνουμε ότι κάποιος δεν μας συμπαθεί πχ Αισθάνομαι ότι δεν με συμπαθεί από τον τρόπο που με κοιτά.

Πρόβλεψη του μέλλοντος.
Σκεφτόμαστε ότι οι καταστάσεις που μας απασχολούν θα εξελιχθούν αρνητικά πχ Δεν θα παραδώσω την έρευνα εγκαίρως.

Μεγαλοποίηση ή ελαχιστοποίηση.
Μεγαλοποιούμε τη σπουδαιότητα των προβλημάτων και μειώνουμε τη σημασία των θετικών εμπειριών ή γεγονότων. Π.χ. Στην παρουσίαση υπήρχαν θετικά σχόλια αλλά τα αρνητικά σίγουρα ήταν περισσότερα.

Συναισθηματική συλλογιστική.
Στη συναισθηματική συλλογιστική, επειδή νιώθουμε αρνητικά, πιστεύουμε ότι τα συναισθήματα μας εκφράζουν την πραγματικότητα ή τη προσωπικότητα μας πχ Νιώθω αποτυχημένη. Πράγματι πρέπει να είμαι πολύ αποτυχημένη.

Πρέπει.
Χρησιμοποιούμε συχνά τις λέξεις πρέπει και δεν πρέπει όταν μιλούμε για τον εαυτό μας με αποτέλεσμα να νιώθουμε ενοχή και απογοήτευση. πχ. Δεν θα έπρεπε να είχα κάνει τόσα πολλά λάθη στη παρουσίαση.
Επίσης χρησιμοποιούμε τις λέξεις πρέπει και δεν πρέπει όταν αναφερόμαστε σε άλλους ανθρώπους. Σε αυτή τη περίπτωση, καταλήγουμε σε συναισθήματα θυμού και απογοήτευσης για εκείνους. Πχ. Δεν θα έπρεπε να είναι τόσο εχθρικός και πεισματάρης.

Λανθασμένος χαρακτηρισμός.
Χαρακτηρίζουμε αρνητικά τον εαυτό μας στηριζόμενοι σε ένα αρνητικό γεγονός ή στοιχείο. Π.χ. αντί να πούμε έκανα ένα λάθος λέμε είμαι αποτυχημένος

Προσωποποίηση.
Στη προσωποποίηση, θεωρούμε τον εαυτό μας αποκλειστικά ένοχο για την έκβαση μιας αρνητικής κατάστασης. Συνήθως η προσωποποίηση καταλήγει σε αισθήματα ενοχής, ντροπής και ανεπάρκειας πχ Αν δεν προλάβω να παραδώσω την ερεύνα, θα σκεφτώ: Είμαι πολύ κακιά εργαζόμενη

Εκτόξευση κατηγοριών.
Όταν κατηγορούμε τους άλλους για τα προβλήματα μας και παραβλέπουμε ότι μπορεί να συμβάλουμε στη δημιουργία αυτών πχ Δεν προλάβαμε να παραδώσουμε εγκαίρως την έρευνα αφού οι συνεργάτες μου δεν δούλεψαν όσο χρειαζόταν.

Ετικετοποίηση.
Οι απόλυτες και γενικές ετικέτες που βάζουμε στον εαυτό ή στους άλλους, χωρίς να σκεφτόμαστε ότι οι ενδείξεις μπορεί λογικά να οδηγούν σε λιγότερα καταστροφικά συμπεράσματα. πχ Είμαι άχρηστη στη δουλειά μου


Βασιλική Βενέτη, Μ.Α.
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Η Επίπτωση Του Μακροχρόνιου Πόνου Στη Ψυχολογική Κατάσταση

ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΥ Φ., ΣΑΜΑΝΤΑ Ε., ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ., ΛΙΩΡΗ Χ., ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΥ Χ., ΒΕΝΕΤΗ Β.. ΙΑΤΡΕΙΟ ΠΟΝΟΥ, ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ, ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ»

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η μελέτη επίδρασης του μακροχρόνιου πόνου στην ψυχολογική κατάσταση των ασθενών με χρόνια Οστεοαρθρίτιδα. Η εκτίμηση της βελτίωσης της ψυχολογικής κατάστασης των ασθενών αυτών μετά την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους στο Ιατρείο Πόνου του νοσοκομείου μας.

ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ •► Τριάντα επτά ασθενείς, άντρες και γυναίκες • •►Ηλικίας από 50 ως 88 έτη • •►Έπασχαν από χρόνια οστεοαρθρίτιδα • •►Προσήλθαν στο Ιατρείο Πόνου από το Νοέμβριο του 2005 ως το Μάιο του 2006, δέχτηκαν να εξεταστούν από ψυχολόγο και να συμμετάσχουν στην έρευνα.

ΕΡΕΥΝΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Η χρονιότητα του πόνου Η ένταση του πόνου βάσει κλίμακας VAS 0-10 Η ψυχολογική κατάσταση των ασθενών πριν και μετά την θεραπεία

ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΗΚΕ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΣΤΟ ΨΥΧΙΣΜΟ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΟΥ DSM-IV-TR: •►Φυσιολογική διάθεση • • •►Καθημερινό Άγχος • • •►Αγχώδης διαταραχή • • •►Καταθλιπτική Διαταραχή (προϋπάρχουσα) ►Καταθλιπτική Διαταραχή προσδιοριζόμενη από την μακροχρόνια οστεοαρθρίτιδα• •►Διαταραχές προσωπικότητας • • •►Αυτοκτονικός Ιδεασμός • • •►Παραπομπή για περαιτέρω ψυχιατρική παρακολούθηση

ΖΗΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΟΥΝ ΠΕΝΤΕ Η’ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΔΥΟ ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ : •► Καταθλιπτική διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας • •►Έντονη ελάττωση του ενδιαφέροντος σε σχεδόν όλες τις καθημερινές δραστηριότητες • •►Σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους ενώ δεν ήταν σε δίαιτα. ►Αϋπνία ή υπερυπνια καθημερινά•►Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση αρκετά συχνά • •►Κόπωση ή απώλεια της ενεργητικότητας • •►Αισθήματα αναξιότητας ή απρόσφορης ενοχής σχεδόν καθημερινά • •►Αναποφασιστικότητα ή ελαττωμένη ικανότητα να σκεφθεί • •►Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου, ή αυτοκτονικός ιδεασμός με ή χωρίς σχέδιο, ή μια απόπειρα αυτοκτονίας. Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήσαμε το SPSS 11.0. Εφαρμόστηκαν οι εξής δοκιμασίες: • t- test, Mann- Whitney U test, ανάλογα με την καταλληλότητα.

ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ: •►Το 2,7% των ασθενών ανέφερε φυσιολογική διάθεση • •►Το 2,7% υπέφερε από καθημερινό άγχος • •►Το 16,2% πληρούσε τα κριτήρια διάγνωσης αγχώδους διαταραχής • •►Το 16,2% πληρούσε τα διαγνωστικά κριτήρια της • προϋπάρχουσας • καταθλιπτικής διαταραχής. Το 45,9% ανέφερε • καταθλιπτική διαταραχή • προσδιοριζόμενη από • τον πόνο της οστεοαρθρίτιδας • •►Το 13,5% διαγνώστηκε με διαταραχές προσωπικότητας • •►Το 2,7% ανέφερε αυτοκτονικό ιδεασμό λόγω πόνου.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΑΜΕ ΌΤΙ: •►Οι ασθενείς που •υποφέρουν •από μακροχρόνιο πόνο •λόγω χρόνιας •οστεοαρθρίτιδας •πληρούσαν •τα κριτήρια για την •διάγνωση της •καταθλιπτικής διαταραχής •προσδιοριζόμενης από τον •πόνο σε ποσοστό 45,9%.

ΕΠΙΣΗΣ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΦΑΙΝΟΝΤΑΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΙ ΕΞΑΙΤΙΑΣ: ► Της έλλειψης ελέγχου του μακροχρόνιου πόνου • •►Της αδυναμίας να προσδιορίσουν την εμφάνιση της επόμενης κρίσης του πόνου • •►Της αλλαγής στην ποιότητα της ζωής τους • •►Της αυξανόμενης δυσκολίας στην λειτουργικότητα τους.

ΕΠΙΣΗΣ:•►Το 10,8% των ασθενών ανέφερε καταθλιπτική διαταραχή λόγω πόνου • •►Το 13,5% έπασχε από διαταραχές προσωπικότητας • •►Το 2,7% των ασθενών που ανέφερε αυτοκτονικό ιδεασμό παραπέμφθηκε για περαιτέρω ψυχιατρική εκτίμηση

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: • •►Ο μακροχρόνιος πόνος επιδρά στον ψυχισμό των ασθενών αναπτύσσοντας συμπτώματα καταθλιπτικής • διαταραχής. • •►Η εφαρμογή της θεραπείας επιδρά θετικά στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και του άγχους των ασθενών. • •►Οι λοιπές ψυχικές διαταραχές παραμένουν ανεξάρτητα από την βελτίωση του πόνου. • • •

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ ΘΑ ΛΕΓΑΜΕ ΟΤΙ: •►Ο χρόνιος πόνος οδηγεί τους •ασθενείς στην ανάπτυξη Καταθλιπτικής •Διαταραχής προσδιοριζόμενης από την •μακροχρόνια οστεοαρθρίτιδα. • •►Οι ασθενείς •καταλήγουν σε μειωμένη πνευματική, •σωματική, κοινωνική δραστηριότητα •και ποιότητα ζωής. • •►Η κατάλληλη εφαρμογή θεραπείας , ο έλεγχος της έντασης του πόνου και η ψυχολογική υποστήριξη βελτιώνουν τον ψυχισμό των ασθενών.

Πηγή: Παρουσίαση στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πόνου, Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας, Ελληνικό Τμήμα IASP & EFIC, 19- 22 Οκτωβρίου 2006, Χανιά, Κρήτη.

Η Επίδραση Των Αγχωδών Διαταραχών Στην Εμφάνιση Κεφαλαλγιών Των Ασθενών Που Αντιμετωπίστηκαν Στο Ιατρείο Πόνου.

Βενέτη Β., Κρανά Α., Κωστοπούλου Ε., Περδίου Μ., Δραγώνα Α., Κρεμαστινού Φ. Ιατρείο Πόνου, Αναισθησιολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο»

Σκοπός της Έρευνας: Η μελέτη επίδρασης της αγχώδους διαταραχής στην ανάπτυξη κεφαλαλγιών των ασθενών που προσήλθαν και αντιμετωπίστηκαν στο Ιατρείο Πόνου του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Ιπποκράτειο» από το Νοέμβριο του 2005 ως τον Μάιο του 2006.

Υλικό και Μέθοδοs: Έλαβαν μέρος 40 ασθενείς, άντρες και γυναίκες Ηλικίαs από 20 ωs 58 ετών • Οι ασθενείs έπασχαν από κεφαλαλγίες τάσεως, ημικρανίες η άλλα είδη πονοκεφάλων για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 2 μηνών. • Δέχτηκαν να εξεταστούν από ψυχολόγο και να συμμετάσχουν στην έρευνα.
Ερευνήθηκαν οι ακόλουθες παράμετροι: A.Το είδος της κεφαλαλγίας: κεφαλαλγία τάσεως, ημικρανία, μικτού τύπου κεφαλαλγία, κεφαλαλγία λόγω αυχενικής ριζίτιδας, αθροιστική κεφαλαλγία. B. B.Η χρονιότητα του πόνου C. C.Η ένταση του πόνου βάσει Οπτικής Αναλογικής Κλίμακας (VAS 0 – 10), προ και μετά τη θεραπεία. Επίσης, εκτιμήθηκε η ψυχολογική διάθεση των ασθενών πριν και μετά τη θεραπεία βάσει των διαγνωστικών κριτηρίων του DSM-IV-TR: Κανονική Διάθεση • Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή • Προϋπάρχουσα Καταθλιπτική διαταραχή • Καταθλιπτική διαταραχή προσδιοριζόμενη από τον πόνο • Διαταραχές προσωπικότητας Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήσαμε το SPSS 11.0.
Εφαρμόστηκαν οι εξής δοκιμασίες: t- test, Mann- Whitney U test, Friedman test ανάλογα με την καταλληλότητα.
Το 2,5% των ασθενών ανέφερε φυσιολογική διάθεση
Το 50% πληρούσε τα κριτήρια διάγνωσης της αγχώδους διαταραχής
Το 25% παρουσίασε προϋπάρχουσα καταθλιπτική διαταραχή
Το 7,5% έπασχε από καταθλιπτική διαταραχή προσδιοριζόμενη από τον πόνο
Το 15% διαγνώστηκε με διαταραχές προσωπικότητας.

Αποτελέσματα: Στο 50% των ασθενών αναφέρθηκε •Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή πριν να εκδηλωθεί η κρίση κεφαλαλγίας, ανεξάρτητα από το είδος της. Επίσης, οι ασθενείς υποστήριξαν ότι το άγχος και η ανησυχία συνδέονταν με τρία ή περισσότερα από τα ακόλουθα έξι συμπτώματα, παρόντα τις περισσότερες ημέρες : Αίσθημα αγωνίας, Ανεξέλεγκτο αίσθημα ανησυχίας, Εύκολη κόπωση, Δυσκολία συγκέντρωσης, Ευερεθιστότητα, Μυϊκή τάση, Δυσκολία επέλευσης ή διατήρησης του ύπνου. Παρατηρήθηκε ότι το άγχος, η ανησυχία ή τα σωματικά συμπτώματα προκαλούσαν σημαντική κλινική έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών και άλλων δραστηριοτήτων των ασθενών.
Συμπληρωματικά, παρατηρήθηκε ότι ο χρόνιος πόνος ως συνέπεια των κεφαλαλγιών οδηγεί σε: μειωμένη αυτοεκτιμηση, ανησυχία για την συχνότητα εμφάνισης των κεφαλαλγιών, αυξημένο άγχος για την έκβαση της ασθένειας, σύγχυση για την πορεία της κοινωνικής ζωής τους, θυμό για την επιδείνωση της υγείας τους.
Μετά την εφαρμογή θεραπείας στο Ιατρείο Πόνου το 30% των ασθενών εμφάνισαν φυσιολογική διάθεση με την βελτίωση του πόνου ή την ελάττωση της συχνότητας των κρίσεων (P <0,005). Το 30% συνέχιζε να εμφανίζει γενικευμένη αγχώδη διαταραχή έναντι του αρχικού 50% (P<0,05) Τα ποσοστά των ασθενών που έπασχαν από προϋπάρχουσα καταθλιπτική διαταραχή και διαταραχές προσωπικότητας παρέμειναν στα ίδια επίπεδα και μετά τη θεραπεία. Η καταθλιπτική διαταραχή προσδιοριζόμενη από την κεφαλαλγία ( 7,5% των ασθενών) αντιμετωπίστηκε πλήρως με την εφαρμογή της θεραπείας.
Συμπερασματικά, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι: Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή είναι ικανή να συντελέσει στην εμφάνιση κεφαλαλγιών αλλά και οι κεφαλαλγίες ενισχύουν τα επίπεδα άγχους των ασθενών Η παρατεταμένη εμφάνιση πόνου οδηγεί σε επιβάρυνση της ψυχολογικής κατάστασης των ασθενών Ενώ με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ιατρική παρακολούθηση και ψυχολογική υποστήριξη, οι ασθενείς μπορούν να βελτιώσουν τα επίπεδα της σωματικής και ψυχικής υγείας τους.

Πηγή: Παρουσίαση στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πόνου, Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας, Ελληνικό Τμήμα IASP & EFIC, 19- 22 Οκτωβρίου 2006, Χανιά, Κρήτη.

Όταν η μητέρα γιορτάζει!

Ήρθε για άλλη μια φορά η ώρα, να αποδώσουμε τον ετήσιο φόρο τιμής στα πιο μυστηριώδη, θαυμάσια και παντοδύναμα από τα πλάσματα, σε σας, τις μητέρες. Μάνα, μητέρα, μαμά, όπως και να ονομαστεί αποτελεί την γλυκύτερη έκφραση, την προσωποποίηση της αιώνιας δημιουργίας, την τροφό που ανέδειξε και αναδεικνύει την εξέλιξη της ζωής. Γιατί η μητέρα είναι ο άνθρωπος που πολλές φορές μεταμορφώνεται σε κόλλα και κρατάει ενωμένη την σύγχρονη οικογένεια. Ο καθένας από εμάς είχε μια μητέρα. Η μητέρα μας είχε μια μητέρα και η μητέρα της μητέρας μας είχε μια μητέρα. Δικαιολογημένα λοιπόν, η γιορτή της μητέρας να ξεκινά από την Αρχαία Ελλάδα. Στην Αρχαία Ελλάδα, ήταν γιορτή της άνοιξης όπου λατρευόταν η Γαία, η μητέρα Γη, μητέρα όλων των θεών και ανθρώπων. Αργότερα, την θέση της πήρε η κόρη της η Ρέα η σύζυγος του Κρόνου, μητέρα του Δία και θεά της γονιμότητας. Η γιορτή όμως δεν σταματά σε εκείνα τα χρόνια. Το 1600 μ. Χ. συναντάμε την «Κυριακή της Μητέρας» στην Αγγλία, όπου οι ευγενείς είχαν αφιερώσει την τέταρτη Κυριακή της Σαρακοστής προς τιμήν της μητέρας, δίνοντας μια ολόκληρη ημέρα άδεια στους υπηρέτες τους για να επιστρέψουν στα σπίτια και γιορτάσουν με τις μητέρες τους. Καθώς ο χριστιανισμός εξαπλώνεται στην Ευρώπη, η γιορτή μεταβλήθηκε προς τιμή της «Μητέρας Εκκλησίας» αλλά με τον καιρό οι δύο έννοιες έγιναν μια με αποτέλεσμα ο κόσμος να τιμούσε ταυτόχρονα την μητέρα και την εκκλησία. Και φθάνουμε στην σημερινή χρονολογική τοποθέτηση της γιορτής, όταν η Άννα Τζάβρις θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη της μητέρας της ξεκίνησε το 1907 στην Αμερική μια παγκόσμια εκστρατεία για να καθιερωθεί επίσημα η γιορτή της μητέρας. Η προσπάθεια της είχε μεγάλη απήχηση και έτσι καταφέρνει να οριστεί ο εορτασμός κάθε δεύτερη Κυριακή του Μάη. Γιορτή της μητέρας σήμερα! Γιορτή της παντοτινής και αγνής αγάπης, της αφοσίωσης, της στοργής και της θυσίας. Είναι η ημέρα που συνηθίζαμε ή συνηθίζουμε να δείχνουμε την αγάπη μας με διάφορα συμβολικά δώρα όπως ευχετήριες κάρτες με προσωπικά μηνύματα ή μικρά ποιηματάκια, διάφορα χειροποίητα αντικείμενα, μα πάνω από όλα λουλούδια γιατί ενώ αποτελούν ένα υπέροχο δημιούργημα της φύσης συγχρόνως, απευθύνονται στη μητέρα που είναι η προσωποποίηση της φύσης και της γονιμότητας. Γιορτάζοντας την μητέρα, τιμούμε το ανθρώπινο γένος. Εκφράζουμε κατά τον καλύτερο τρόπο την ευγνωμοσύνη μας για την ζωή που χαρίζει, τις θυσίες που κάνει και για όλα αυτά που συμβολίζει. Ακόμα και ο ίδιος ο Θεός επισημαίνει την βαθιά εκτίμηση, τον σεβασμό και την βοήθεια που οφείλουμε στους γονείς και ιδιαίτερα στην μητέρα με την Πέμπτη εντολή του: «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, για να γίνεις μακροχρόνιος πάνω στη γη, που σου δίνει ο Κύριος ο Θεός σου». Είναι το παγκόσμιο σύμβολο της ενότητας, της αγάπης, της συμπάθειας και της συγνώμης. Χαρακτηρίζεται από τη δύναμη της αγάπης και την ομορφιά της συγνώμης και αποτελεί την βάση της ανθρώπινης ζωής και ευτυχίας. Η μητέρα είναι το πολυτιμότερο και ωραιότερο πλάσμα στο οποίο όλοι χρωστάμε την ύπαρξη και την δημιουργική πορεία μας. Η μητέρα είναι εκείνη η ανάσα που αγωνιά και αφουγκράζεται κάθε στιγμή, κάθε ώρα, κάθε λεπτό το σπλάχνο το δικό της και μπορεί να καταλάβει τα παιδιά όλου του κόσμου. Είναι προορισμένη να είναι η καλύτερη μαμά σε ολόκληρο τον κόσμο γιατί μόνο εκείνη μπορεί να καταλάβει την ύπαρξη μας από τα πρώτα κιόλας λεπτά της ζωής μας. Η μητέρα είναι που θα μας βοηθήσει να αναπτυχθούμε φυσικά εννέα ολόκληρους μήνες δίνοντας μας προσωρινά καταφύγιο μέσα στο ίδιο της το σώμα. Το διάστημα εκείνο, είναι σε θέση να αναπτύξει ένα είδος εσωτερικής συνομιλίας με το μωρό της διότι μπορεί να συναισθάνεται απόλυτα κάθε κίνηση και ανάγκη του και ιδιαίτερα όταν εκείνο βρίσκεται σε κατάσταση κινδύνου. Και αργότερα όταν πλέον είμαστε δίπλα της, η μητέρα έχει την ικανότητα να διαισθάνεται το κακό και πάντα βρίσκεται εκεί για να μας προφυλάξει, διαισθάνεται το καλό και είναι εκεί για να μας δείξει το δρόμο, νοιώθει τον πόνο μας και είναι ικανή να τον απαλύνει με μια λέξη, μόνο εκείνη θα στεναχωρηθεί και θα ξαγρυπνήσει στο προσκεφάλι μας όταν είμαστε άρρωστοι και θα χαρεί κάθε φορά που νοιώθουμε ευτυχία. Αρκετά συχνά αποκαλείται ως το αδύναμο φύλο, ο χαρακτηρισμός ευσταθεί μόνο σωματικά γιατί ψυχικά έχει ανυπολόγιστη δύναμη. Γιατί η μητέρα είναι εκείνη που μπορεί να θεραπεύει μόνη της τον εαυτό της όταν είναι άρρωστη, που μπορεί να ταΐσει μια οικογένεια έξι ατόμων με μια μπουκιά ψωμί. Η μητέρα είναι πολύ απαλή αλλά και πολύ σκληρή γιατί μπορεί να κάνει πολλά και να αντέξει ακόμα περισσότερα. Είναι εκείνη που όχι μόνο σκέφτεται αλλά μπορεί να λογικεύει και να συμβιβάζει, που μπορεί να δακρύσει από χαρά, λύπη, απογοήτευση, πόνο, μοναξιά και υπερηφάνεια. Η μητέρα είναι φρόνιμη γιατί δεν συμμετέχει στην αδικία, άρα είναι δίκαιη γιατί ενώ μπορεί να αδικήσει, προσπαθεί με όλη την δύναμη της ψυχής της να τo αποτρέψει. Όμως υπάρχουν φορές που η μητέρα αδικείται αλλά έχει την ικανότητα να συγχωρήσει τον άνθρωπο που την αδικεί. Και αφού τον συγχωρήσει, διακρίνεται από την μεγαλοπρέπεια να τον πλησιάσει για να τον αλλάξει και στο τέλος να πάρει την θέση του για να τον προφυλάξει από κάθε είδος κακού. Αυτό το μεγαλείο ψυχής καθρεφτίζεται μόνο στα μάτια κάθε μητέρας. Η ζωή μας είναι γεμάτη από δυσκολίες, εμπόδια, αποτυχίες, ατυχήματα αλλά και καλές στιγμές. Σε κάθε μια από αυτές, χωρίς να το θέλουμε αυτή η λέξη έρχεται στο στόμα μας. Αυτή στις καλές στιγμές μας αυτή και στις δύσκολες. Αυτή στις χαρές αυτή και στις λύπες. Είναι λοιπόν αλήθεια αυτό που υποστηρίζει μια εβραϊκή παροιμία αναφέροντας πως ο θεός δεν μπορούσε να βρίσκεται παντού για αυτό δημιούργησε τις μητέρες. Πόση στοργή, πόση αγάπη διακρίνουμε στο πρόσωπο της; Πως είναι λοιπόν δυνατόν να μην είναι αγιασμένο το όνομα της; Αν έχουμε κάτι ιερό και ωραίο στην ζωή μας είναι η μάνα. Όλα τα στάδια της ζωής μας έχουν μέσα το όνομα της μάνας, σαν φυλακτό. Αρκεί μονάχα να σκεφτούμε ποια είναι η πρώτη λέξη που ψιθυρίζουμε. Και όταν γεράσουμε πάλι την μάνα ζητάμε σαν να είμαστε μικρά παιδιά. Η λέξη μάνα είναι η πρώτη και η τελευταία που βγαίνει από τα χείλη μας. Μ’ αυτή γεννιόμαστε, μ’ αυτή θα πεθάνουμε. Κι είμαστε δικαιολογημένοι γιατί ποιον άλλο αισθανθήκαμε τόσο κοντά στη ζωή από την μάνα; Στην σημερινή εποχή μπορούμε να παρατηρήσουμε πως η μητέρα είναι ισότιμη σε κάθε επίπεδο με τον πατέρα, είναι μορφωμένη, εργαζόμενη και ελεύθερη για τις επιλογές της μέσα αλλά και έξω από την οικογένεια. Αγωνίζεται για να επιλύσει ακόμα περισσότερα προβλήματα πέρα από την γέννηση και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών όπως θέματα διαβίωσης, κοινωνική συμπεριφορά, αξίες και άλλα ανάλογα με τη χώρα που κατοικεί. Υπάρχουν στιγμές που στέκεται αβοήθητη ανάμεσα σε οικογένεια, σύζυγο, παιδιά, την φροντίδα των γονιών και των πεθερικών της, την καριέρα της, χωρίς ουσιαστικά κανείς να μπορεί να την βοηθήσει. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που πολύ συχνά γίνεται θύμα κακοποίησης μέσα στην ίδια την οικογένεια, που υποχρεώνεται να μεγαλώσει μόνη τα παιδιά της χωρίς την παρουσία του πατέρα παλεύοντας να διαφυλάξει τους καρπούς της από τους πολλαπλούς κινδύνους της δύσκολης εποχής που διανύουμε χωρίς καμία βοήθεια, κρατική συνδρομή και οικονομική ενίσχυση. Ένας διαρκής αγώνας, γεμάτος εμπόδια και άνευ συμμαχίας. Ακούγεται άδικο και προσπαθώ να φανταστώ πόσο δύσκολος είναι αυτός ο αγώνας και τι θα ήταν αυτό που θα βοηθούσε όλες εσάς που αγωνίζεσθε για να υπερασπιστείτε και να κρατήσετε αναλλοίωτο το ανθρώπινο είδος. Πιστεύω πως η κοινωνία έχει ως υποχρέωση να ενισχύσει υλικά αλλά και ηθικά τον ρόλο της μητέρας. Μαθαίνω πως συνεχώς αναπτύσσονται οργανισμοί και φορείς που προσπαθούν να βοηθήσουν κάθε μητέρα που αντιμετωπίζει ανάλογα προβλήματα. Υπάρχουν προγράμματα στήριξης του έργου της ανατροφής των παιδιών τα οποία λαμβάνουν χώρα σε διάφορους παιδικούς σταθμούς. Έχουν αρχίσει να καταβάλλονται επιδόματα στις πολύτεκνες, ανύπαντρες και άνεργες μητέρες ως επιπλέον βοήθημα για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Μα πάνω από όλα θεωρώ πως η μητέρα έχει ανάγκη από αγάπη, άλλωστε έχει δώσει τόση και συνεχίζει να δίνει ακόμα περισσότερη, οφείλουμε να σεβόμαστε την ύπαρξη της γιατί εκείνη σεβάστηκε εμάς από τον πρώτο χτύπο της καρδιάς μας και έχουμε χρέος να εκτιμούμε το πρόσωπο της γιατί εκείνη εκτίμησε και αγκάλιασε καθεμία από τις προσπάθειες μας. Και όλα αυτά είναι καλό να τα εκφράζουμε οποιαδήποτε στιγμή και όχι μόνο μια φόρα το χρόνο γιατί εσείς μας ντύσατε με όλα αυτά τα όμορφα συναισθήματα, εσείς μας δείξατε πότε μπορούμε να χαιρόμαστε, να λυπόμαστε, να αισθανόμαστε υπερηφάνεια, να είμαστε ευσυνείδητοι, αληθινοί και ανθρώπινοι. Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για να αναγνωρίσουμε όσα έχετε προσφέρει νοιώθοντας ευγνωμοσύνη για την ύπαρξη σας. Γιατί αν δεν υπήρχατε, δεν θα υπήρχαμε. Είμαστε εδώ γιατί είχατε ως ιερό σκοπό να προετοιμάσετε τον ερχομό μας, να φωτίσετε τον δρόμο και να συντελέσετε στην σωστή πορεία μας. Αναμφισβήτητα λοιπόν, αποτελείτε την αλυσίδα της ανθρωπότητας και την γέφυρα της ζωής. Έτσι το λιγότερο που μπορώ να κάνω είναι να σας ευχηθώ, χρόνια πολλά και όμορφα με υγεία και πολύ δύναμη ώστε να συνεχίσετε τη τόσο σημαντική και ζωογόνο αποστολή σας. Να είσαστε πάντα καλά.

Βασιλική Βενέτη
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Παρουσίαση στο Κέντρο Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) Ερυθρών, Μάιος 2005

Depression Disorders and Functional Impairment in Patients with Persistent Headaches.

Kremastinou F., Veneti V., Kouroukli I., Panaretou V., Tsirtsiridou V., Kostopoulou F., Georgiou L.. Department of Anesthesiology, Pain Clinic, “Ippokration” General Hospital of Athens.
Poster Presentation at the 5th Congress of the European Federation of the IASP Chapters (EFIC), Instabul, Turkey, September 13-16, 2006 “Europe Against Pain, Don’t Suffer in

BACKGROUND AND AIM
According to bibliography, patients who suffered from persistent pain have a high probability to develop depression disorders. Based on the above, patients who suffer from persistent headaches may develop depression and functional impairment as a consequence of their pain situation.
The aim of the present study was:
1)To determine the relationship between persistent headaches and depression disorders
2)To measure the functional impairment associated with persistent headaches of patients treated in our
Pain Clinic.
Silence”.

MATERIAL AND METHODS
From October 2005 to April 2006 42 patients ( 7 men and 35 women) suffering from severe headaches were referred to our Pain Clinic.
All patients were interviewed by a certified psychologist in order to:
A) asses the relationship between persistent headache and depression disorder (defined by DSM-IV-TR as normal mood, life stress, preexisting depression disorder, major depressive disorder due to pain, personality disorders, suicidal ideation) and
B) To measure functional difficulties associated with pain.
The type of headache (persistent or non persistent - tension type headache, migraine, mixed headache and cluster headache) the duration, and the intensity of the pain (VAS 0-10) were recorded before and after treatment. Statistical analysis was done using SPSS V. 11 program (p<0.05 was considered as significant)

RESULTS
34patients(81% ) suffered persistent headache. 8 patients (19%) suffered non persistent headache.78 %of persistent headache patients are depression sufferers. 55% have functional impairment due to depression. There appears to be an association between persistent headache and depression disorder (R=0.645, p<0.0001. There is also a correlation between the depression disorder and functional impairment (R=0,649, P<0,0001).

CONCLUSIONS
Headache sufferers have a high prevalence of depressive disorder because pain changes the quality of their lives. They are very affected emotionally because of the unpredictability of the attacks and the limited ability to control the pain once it starts. Persistent headache is associated with increased functional impairment. Treatment improves the patients’ psychological situation.

Η Αποχή των Νέων από τα Κοινά

Πλησιάζοντας πλέον στις φοιτητικές εκλογές, ένας βασικός προβληματισμός προκύπτει για άλλη μια φορά στις συζητήσεις των πανεπιστημιακών κοινοτήτων σχετικά με το αν θα υπάρξει ικανοποιητικός αριθμός συμμετεχόντων στις φετινές φοιτητικές εκλογές.
Και είναι δικαιολογημένος ο προβληματισμός αν λάβουμε υπόψη ότι κάθε χρόνο μειώνεται αισθητά το ενδιαφέρον των νέων για τα κοινά. Κατάσταση η οποία οφείλει να κινητοποιήσει κάθε άνθρωπο που ενδιαφέρεται τόσο για την εξέλιξη της κοινωνίας όσο και για την αφύπνιση των νέων ανθρώπων.
Μα τι πραγματικά μπορεί να δηλώνει η έλλειψη ενδιαφέροντος των νέων για τα κοινά και ποιο μήνυμα προσπαθούν να περάσουν;
Αναμφισβήτητα η αποχή είναι στάση η οποία τις περισσότερες φορές εκφράζει την άρνηση αποδοχής των νέων για καταστάσεις που όχι μόνο δεν εγκρίνουν αλλά ταυτόχρονα απορρίπτουν μη δεχόμενοι να συμμετάσχουν.
Δικαιολογημένα θα σκεφθούμε, αφού από την ηλικία των 18 ετών και ως τα 30 χρόνια συμβαίνουν οι σημαντικότερες αλλαγές στη ζωή. Είναι το διάστημα που θα ολοκληρώσουμε το σχολείο και θα προχωρήσουμε στο πανεπιστήμιο βιώνοντας τις πρώτες πιεστικές και αγχωτικές καταστάσεις όπως είναι η παράδοση των εργασιών και η διεξαγωγή των εξετάσεων.
Μετά από λίγα χρόνια, θα αποφοιτήσουμε από το πανεπιστήμιο αναζητώντας εργασία για να στηρίξουμε οικονομικά τους εαυτούς μας θέτοντας πλέον άλλους στόχους που αφορούν κυρίως την επαγγελματική καταξίωση και την προσωπική πρόοδο. Είναι πολύ πιθανό κατά τη διάρκεια αυτών των αλλαγών να συναντήσουμε αρκετές δυσκολίες οι οποίες είναι ικανές να επηρεάσουν τη διάθεση και να μειώσουν αισθητά το ενδιαφέρον για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα που συμβαίνει γύρω μας. Επιπλέον μέσα σε όλες τις ανησυχίες, παρατηρώντας τον τρόπο λειτουργίας και έκφρασης οποιουδήποτε πολιτικού συστήματος αρνούμαστε να αποδεχτούμε τις απόψεις αυτών και να ακολουθήσουμε την εξέλιξη όπως ορίζεται.
Όποια και αν είναι η ερμηνεία του φαινομένου της αποχής των νέων από τα κοινά, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο και εκφράζεται δυνατά. Οι νέοι αντιδρούν γιατί νοιώθουν πως όσα γίνονται δεν τους αντιπροσωπεύουν και προσπαθούν με το δικό τους μοναδικό τρόπο να εκφράσουν την επιθυμία τους για αλλαγή. Μια αλλαγή η οποία θα είναι προσαρμοσμένη στις δικές του ανάγκες και θα οδηγήσει στη διαμόρφωση της ιδανικής για εκείνους κοινωνίας.
Και αν σκεφτούμε ότι το μέλλον δικαιωματικά τους ανήκει, ίσως είναι ωφέλιμο να ακούσουμε τις φωνές τους οι οποίες θα αντηχούν σε μια κοινωνία που θα διέπεται τουλάχιστον από αξίες όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, ο σεβασμός, οι ίσες ευκαιρίες και η καλοπροαίρετη ανταλλαγή απόψεων.

Βασιλική Βενέτη, Μ.Α.
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Πηγή: Δημοσίευση στην εφημερίδα “University Press”, Μάιος 2009

Τρόποι Βελτίωσης της Αυτοπεποίθησης

Απαραίτητη προϋπόθεση για να είμαστε ευτυχισμένοι με τον εαυτό και τους ανθρώπους είναι η διαμόρφωση θετικής αντίληψης για την ύπαρξη μας.

Αν πιστεύουμε στον εαυτό, τότε εκτιμούμε τις ικανότητες μας, εμπιστευόμαστε τις επιλογές μας, σεβόμαστε κάθε προσπάθεια, χαρακτηριζόμαστε από αυτοέλεγχο και εσωτερική πληρότητα. Είμαστε αισιόδοξοι, δεν επηρεαζόμαστε από τα αρνητικά σχόλια των άλλων αντιθέτως, εκτιμούμε αυτά ως ευκαιρίες προόδου. Είναι δυνατό να χαρούμε κάθε στιγμή, να θέσουμε και να υλοποιήσουμε τα σχέδια μας ξεπερνώντας τυχόν εμπόδια που θα βρεθούν στην πορεία.

Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη αυτοπεποίθησης ενισχύει την αρνητική εικόνα για τον εαυτό επηρεάζοντας δυσάρεστα τον τρόπο σκέψης. Δεν ερμηνεύουμε αντικειμενικά την πραγματικότητα. Όταν δηλαδή καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μια δύσκολη κατάσταση, νιώθουμε φόβο, σκεφτόμαστε ότι δεν θα τα καταφέρουμε αφού δεν είμαστε αρκετά «καλοί» να ελέγξουμε όσα συμβαίνουν και έτσι πολύ εύκολα καταλήγουμε στην αποτυχία. Νιώθουμε ανασφαλείς, κατώτεροι συγκριτικά με τους συνανθρώπους μας και δεν επιθυμούμε να συμμετέχουμε σε κοινωνικές ομάδες. Αδιαφορούμε για την εκπλήρωση των επιθυμιών μας δείχνοντας ενδιαφέρον μόνο για την ικανοποίηση των θέλω των άλλων ανθρώπων.

Πώς είναι δυνατό όμως να εκτινάξουμε τα επίπεδα της αυτοπεποίθησης στα ύψη;

Φροντίζοντας την εμφάνιση μας, περπατώντας σταθερά, μιλώντας δυνατά και συμμετέχοντας σε ενδιαφέρουσες δραστηριότητες θα χτίσουμε σταδιακά μια θετικότερη εικόνα για εμάς.

Αν καταφέρουμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τα αρνητικά συναισθήματα τότε θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν και θετικά τα οποία αν απελευθερωθούν θα βοηθήσουν ώστε να εκτιμήσουμε αντικειμενικά τη προσωπικότητα μας. Συνεπώς, δεν θα συγκρίνουμε αλλά θα αποδεχόμαστε πλήρως τον εαυτό μας ενθαρρύνοντας κάθε σημείο εξέλιξης του.

Χωρίς αμφιβολία ωφελεί να αποφεύγουμε ανθρώπους και καταστάσεις που μας επηρεάζουν αρνητικά, να στρέφουμε το ενδιαφέρον στα θετικά σχόλια των άλλων για την πορεία μας νιώθοντας ευγνωμοσύνη για όσα έχουμε στη ζωή μας και έχοντας πίστη στις κινήσεις μας.

Ίσως αν εξοικειωθούμε με την μοναχικότητα, θα γνωρίσουμε τα όρια μας και θα είμαστε σε θέση να αγαπήσουμε όλες τις πτυχές αποφεύγοντας να εκτιμήσουμε τη προσωπικότητα μας ανάλογα με τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες,

Βοηθά να θέσουμε ρεαλιστικούς στόχους δουλεύοντας συστηματικά και επιβραβεύοντας τον εαυτό για την επίτευξη τους.

Αξιολογώντας αντικειμενικά τις προσπάθειες, αναγνωρίζουμε ότι δεν περνούν όλα από το χέρι μας. Άρα είναι πολύ εύκολο να προσαρμοστούμε με τις αλλαγές της ζωής αποδεχόμενοι τα απρόοπτα και διαμορφώνοντας κάθε φορά ένα νέο πλάνο δράσης οραματιζόμενοι πάντα ένα θετικό αποτέλεσμα για κάθε προσπάθεια.

Γιατί είναι γεγονός πως στο πέρασμα της ζωής θα νιώσουμε αμέτρητα συναισθήματα, θα βιώσουμε έντονες καταστάσεις, θα αποκτήσουμε αρκετές εμπειρίες, θα σταθούμε δίπλα σε πολλούς ανθρώπους αλλά μόνο ένας θα συντροφεύει κάθε βήμα μας. Ας αγαπήσουμε λοιπόν τον εαυτό μας με πάθος!

Βασιλική Βενέτη, Post Μ.Α.
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια