Αντιμετωπίζοντας την Αυπνία!

Ως Διαταραχές Ύπνου ορίζονται οι ψυχικές ασθένειες που επηρεάζουν την ομαλή εξέλιξη των σταδίων του ύπνου εμποδίζοντας την διατήρηση μιας αναζωογονητικής ξεκούρασης.

Ορισμένα από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των διαταραχών είναι το έντονο άγχος, ο φόβος αποτυχίας της επέλευσης, η αύξηση των καρδιακών παλμών, του μυικού τόνου, της θερμοκρασίας και της περιφερικής αγγειοσύσπασης ενώ παράλληλα παρατηρείται σωρεία ανησυχητικών σκέψεων. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο άνθρωπος που υποφέρει από μια διαταραχή ύπνου αισθάνεται έντονο άγχος το οποίο εκφράζεται με αρνητικές σκέψεις. Στη συνέχεια, οι αρνητικές σκέψεις αυξάνουν τα επίπεδα του φόβου επέλευσης καταλήγοντας σε δυσάρεστες σωματικές αντιδράσεις.

Οι διαταραχές του ύπνου φαίνεται να μαστίζουν συχνότερα τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους, τα άτομα με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και με συγκεκριμένες ψυχικές διαταραχές όπως οι αγχώδεις διαταραχές, ψυχωσικές διαταραχές και διαταραχές διάθεσης.

Η πιο συνηθισμένη διαταραχή ύπνου είναι η πρωτοπαθής αϋπνία

Σύμφωνα με το Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders IV Text Revision προχωρούμε σε διάγνωση της συγκεκριμένης διαταραχής όταν πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια.

307.42 Πρωτοπαθής Αϋπνία

Α. Το κυρίαρχο ενόχλημα είναι δυσκολία επέλευσης ή διατήρησης του ύπνου ή μη αναζωογονητικός ύπνος για τουλάχιστον ένα μήνα.

Β. Η διαταραχή του ύπνου (ή η συνοδός κόπωση στη διάρκεια της ημέρας) προκαλεί κλινικά σημαντική ενόχληση ή έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών ή άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας

Γ. Η διαταραχή του ύπνου δεν εμφανίζεται αποκλειστικά κατά τη διάρκεια της πορείας Ναρκοληψίας, Συνδεόμενης με την Αναπνοή Διαταραχής του Ύπνου, Διαταραχής του Κιρκαδιανού Ρυθμού του Ύπνου η μιας Παραυπνίας.

Δ. Η διαταραχή του ύπνου δεν εμφανίζεται αποκλειστικά κατά τη διάρκεια της πορείας άλλης ψυχικής διαταραχής (π.χ. Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή, Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή, ντελίριο).

Ε. Η διαταραχή δεν οφείλεται στις άμεσες φυσιολογικές δράσεις μιας ουσίας (π.χ. ουσία κατάχρησης, φάρμακα) ή γενικής σωματικής κατάστασης.

Τα Αίτια της Πρωτοπαθής Αυπνίας

Ανάμεσα στα αίτια εκδήλωσης της διαταραχής θα συναντήσουμε την κληρονομική προδιάθεση της ασθένειας καθώς και ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ανθρώπου όπως είναι οι ψυχοσυγκρούσεις και οι εσωτερικευμένες εντάσεις.

Διάφορες οργανικές δυσλειτουργίες και σωματικές νόσοι ενώ, οι τραυματικές εμπειρίες, διάφορα γεγονότα και ο τρόπος ζωής ενός ανθρώπου μπορεί εύκολα να οδηγήσουν στην πυροδότηση της διαταραχής.

Τεχνικές Αντιμετώπισης της Αυπνίας

Πολλές φορές, η προετοιμασία του ανθρώπινου οργανισμού για την βραδινή ξεκούραση μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της αϋπνίας Είναι λοιπόν ωφέλιμο να αποφεύγουμε την έντονη σωματική άσκηση έως και δύο ώρες πριν από τον βραδινό ύπνο, να τρώμε ελαφριά γεύματα ή να δειπνούμε νωρίς το βράδυ και να μην καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες οινοπνεύματος. Ιδιαίτερα χαλαρωτικό φαίνεται να είναι το χλιαρό ντους αλλά και τα ζεστά ροφήματα όπως το χαμομήλι, το τίλιο και το γάλα καθώς ηρεμούν τους μύες διώχνοντας την σωματική κούραση. Η αποφυγή τόσο της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή, της παρακολούθησης ταινιών έντονης βίας όσο και η επίλυση των θεμάτων που μας απασχολούν κατά τις βραδινές ώρες μπορούν να ενισχύσουν ενα ξεκούραστο ύπνο.

Τέλος, αν διαμορφώσουμε το υπνοδωμάτιο στο πιο ήσυχο μέρος του σπιτιού μας χωρίς έντονη διακόσμηση, υπερβολικό φωτισμό και φασαρία, αερίζουμε και καθαρίζουμε συχνά τον χώρο που κοιμόμαστε ενώ, δεν πραγματοποιούμε καμία άλλη δραστηριότητα στο κρεβάτι μας πέρα από τον ύπνο και το σεξ επιτυγχάνουμε ένα ήρεμο ύπνο.

Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία της Πρωτοπαθής Αυπνίας

Αν παρ' όλες τις προσπάθειες μας το θέμα της αϋπνίας επιμένει ίσως είναι απαραίτητο να αναζητήσουμε βοήθεια σε κάποιο ειδικό θεραπευτή ο οποίος αφού εκτιμήσει την σημαντικότητα της κατάστασης θα προχωρήσει στις κατάλληλες επεμβατικές τεχνικές ώστε να αποκατασταθεί η ποιότητα του ύπνου μας.

Ο γνωσιακός-συμπεριφορικός θεραπευτής αρχικά θα στοχεύσει στην εδραίωση της θεραπευτικής σχέσης ώστε ο θεραπευόμενος να νιώσει ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Στη συνέχεια, ο θεραπευτής προχωρώντας σε συμπεριφορικούς χειρισμούς θα εκπαιδεύσει τον θεραπευόμενο στα στάδια εξέλιξης και στο πρόγραμμα του ύπνου, σε αλλαγές των συνηθειών και καλύτερες συνθήκες του ύπνου, σε ένα περισσότερο υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής ενώ, παράλληλα θα εφαρμόσει διάφορες τεχνικές χαλάρωσης και εναλλακτικές επίλυσης των προβλημάτων που τον απασχολούν.

Ενώ, στη γνωσιακή αναδόμηση, ο θεραπευτής θα συνεργαστεί με τον θεραπευόμενο για να

καταγράψουν, να αμφισβητήσουν και να αντικαταστήσουν τις αρνητικές σκέψεις που καταλήγουν σε δυσκολία επέλευσης με περισσότερο λειτουργικές ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της θεραπευτικής διαδικασίας.

Βασιλική Βενέτη

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια