Για την Ψυχική Υγεία!

Τα τελευταία χρόνια τη δέκατη μέρα του μήνα Οκτωβρίου έχουμε συνηθίσει να πληροφορούμαστε από τους ειδικούς και όχι μόνο, για θέματα που άπτονται στην ψυχική υγεία των ανθρώπων. Όχι τυχαία, αφ ενός, γιατί η συγκεκριμένη μέρα έχει καθιερωθεί παγκοσμίως για την εξύμνηση της ψυχικής υγείας και, αφ ετέρου γιατί, δυστυχώς ή ευτυχώς, όσο ο καιρός περνά η ανάγκη για πληροφόρηση αυξάνεται αφού, συνεχώς «ξεπηδούν» ανθρώπινες αντιδράσεις που χρήζουν ανάλογης περίθαλψης.

Και κάθε χρόνο λοιπόν, αυτή την ημέρα, θα ακούσουμε να μιλούν για την έννοια της ψυχικής υγείας, τις ψυχολογικές αντιδράσεις, τις ψυχικές διαταραχές, τις προσπάθειες υποστήριξης των ανθρώπων που πάσχουν από κάποια ψυχική ασθένεια και γενικότερα, για την συμβολή της ψυχικής υγείας στην ισορροπημένη ζωή των ανθρώπων.

Συνεπώς, είναι αναμενόμενο να ακούσουμε τα πάντα τόσο από τους επιστήμονες που κατέχουν άρτια ότι απαιτείται για να στηρίξουν μια σωστή ενημέρωση αλλά και, από τους ανθρώπους που προσφέρουν πληροφορίες με τον δικό τους τρόπο θέλοντας να αφυπνίσουν τον πληθυσμό ή και να τον ενισχύσουν ώστε να αναζητήσει περισσότερες πηγές για μια καλύτερη πληροφόρηση επί του θέματος.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι η ευαισθητοποίηση του κοινού σε όποιο θέμα είναι απαραίτητη, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για πτυχές που αφορούν την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων. Σε αυτή την περίπτωση, η αναγκαιότητα είναι μεγίστη αφού, διατηρούμε κάθε δικαίωμα να αναγνωρίζουμε και να αποδεχόμαστε οποιαδήποτε αντίδραση μας.

Αν και υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός στους παράγοντες που διαμορφώνουν την σωματική και την ψυχική υγεία, η ανθρώπινη φύση δεν μπορεί να σταθεί ολικά χωρίς την προϋπόθεση της ισορροπημένης, όσο είναι δυνατό, αλληλεπίδρασης των δύο. Δηλαδή, αν οργανικά νιώθουμε και είμαστε υγιείς τότε, η ψυχολογική διάθεση θα είναι ανάλογη αλλά και το αντίστροφο, δηλαδή, αν η ψυχολογία μας χαρακτηρίζεται από θετικές εκφράσεις τότε, η σωματική μας κατάσταση θα είναι λειτουργική.

Βέβαια, χρειάζεται να λάβουμε υπόψη ότι, όλοι οι άνθρωποι φέρουμε γενετικά την πιθανότητα να νοσήσουμε είτε από οργανικές ασθένειες είτε από ψυχικές διαταραχές. Αν θα εκδηλωθεί κάποια από τις δύο πιθανότητες ή και οι δύο, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Για να ασθενήσουμε από κάποια σωματική νόσο χρειάζεται να υπάρξουν συγκεκριμένες οργανικές δυσλειτουργίες ενώ, στην περίπτωση μιας ψυχικής διαταραχής, οι μη ισορροπημένες εγκεφαλικές λειτουργίες καθώς και τα ασταθή δομικά στοιχεία σε επίπεδο προσωπικότητας είναι κάποιες από τις αιτίες που θα πυροδοτήσουν την εκδήλωση μιας διαταραχής. Και αν το εξετάσουμε ποσοστιαία, τα ερευνητικά συμπεράσματα δίνουν ισόποσες πιθανότητες εκδήλωσης τόσο των σωματικών όσο και των ψυχικών ασθενειών. Εκείνο που κάνει την διαφορά είναι το είδος του εγκλητικού παράγοντα που εκδηλώνει την νόσο.

Είναι σαφές πως οτιδήποτε συμβαίνει απαιτεί μια αφορμή. Για την εκδήλωση των ψυχικών διαταραχών, η υποκειμενική ερμηνεία των σοβαρών γεγονότων προσφέρει μία από τις καλύτερες προοπτικές για την πυροδότηση των συμπτωμάτων. Ο τρόπος με τον οποίο θα ερμηνεύσουμε τα γεγονότα είναι αποτέλεσμα των πρώιμων εμπειριών αλλά και των βασικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας που διαθέτουμε. Με λίγα λόγια, αν φέρουμε δυνατά δομικά στοιχεία τότε μπορούμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά οποιοδήποτε έντονο γεγονός. Αν πάλι κάποιες πτυχές της προσωπικότητας μας είναι αδύναμες τότε, είναι πολύ εύκολο όποιο γεγονός να μας παρασύρει σε ένα κυκεώνα.

Παράλληλα, χρειάζεται να διευκρινιστεί ότι ακόμα και η πιο δυνατή προσωπικότητα φέρει τα πλέον τρωτά σημεία της. Άρα, είναι σίγουρο ότι θα συμβούν γεγονότα τα οποία στην κυριολεξία θα συντρίψουν το είναι μας. Είναι αυτές οι στιγμές που συνειδητοποιούμε ότι πάνω από όλα είμαστε άνθρωποι με ευάλωτα σημεία τα οποία αν αξιοποιήσουν κατάλληλα, θα καταφέρουμε να διαχειριστούμε ακόμα και τις πιο δύσκολες καταστάσεις.

Και αν λάβουμε υπόψη ότι τίποτε δεν προσφέρεται με ευκολία στην ζωή μας αλλά, για οτιδήποτε επιθυμούμε, χρειάζεται να καταβάλλουμε ειδική προσπάθεια. Ομοίως, και στην ψυχική υγεία, η σταθερή προσπάθεια διαχείρισης όποιων θεμάτων θα συμβάλλει ενισχυτικά στην αύξηση της ανθρώπινης λειτουργικότητας.

Γιατί η αλήθεια είναι πως η ζωή δεν είναι εύκολη υπόθεση! Αντιθέτως, η ζωή είναι ένα διασκεδαστικό ταξίδι μέσα στο χρόνο με πολλούς εύκολους ή δύσκολους σταθμούς. Με πλούσιες εμπειρίες που θα διαμορφώσουν μια μοναδική πορεία την οποία φέρνοντας στο μυαλό μας λίγο πριν το τελικό προορισμό, με βεβαιότητα να πούμε ότι όσα με δυσκολία ή ευκολία αντιμετωπίστηκαν ήταν αυτά που διαμόρφωσαν τις προϋποθέσεις ενός συναρπαστικού ταξιδιού.

Βασιλική Βενέτη Post MA

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Επιστημονική Υπεύθυνη του ΔΔΕΕΨΥ