Οι Φίλοι!

Οι φίλοι! Ναι, για αυτούς μιλάω, τους ανθρώπους που επιλέγουμε να βάλουμε σε κάθε στιγμή της ζωής. Για την δεύτερη οικογένεια όπως συχνά χαρακτηρίζεται η οποία, σε κάποιες περιπτώσεις, εκεί που οι καταστάσεις το επιτρέπουν, παίρνει την θέση ακόμη και της βιολογικής.

«Δείξε μου τον φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι», υποστηρίζει ο λαός θέλοντας να δώσει μια σύντομη περιγραφή της προσωπικότητας του ανθρώπου αφού, η αλήθεια είναι ότι οι επιλογές που κάνουμε αντικατοπτρίζουν κάποιες πτυχές από τον χαρακτήρα που έχουμε διαμορφώσει.

Και αν στηριχτούμε στις έρευνες που έχουν γίνει, θα παρατηρήσουμε ότι συγκεκριμένα χαρακτηριστικά καθορίζουν την αλληλεπίδραση με το κοινωνικό περιβάλλον γιατί, τα αποτελέσματα των μελετών λένε ότι ο εξωστρεφής άνθρωπος, εκείνος που υιοθετεί ανοιχτές στάσεις στις προκλήσεις της ζωής, δημιουργεί περισσότερες φιλικές σχέσεις συγκριτικά με μια εσωστρεφή προσωπικότητα η οποία επιλέγει να κινείται σε λιγοστές διαπροσωπικές σχέσεις.

Όμως, επειδή συναντούμε πάντα την εξαίρεση σε κάθε κανόνα, παρόμοιες επιστημονικές θεωρήσεις έρχονται να ανατρέψουν τα προηγούμενα δεδομένα υποστηρίζοντας ότι τελικά στο χτίσιμο της προσωπικότητας δεν έχει τόση σημασία το αν μιλούμε ανοιχτά ή αν κλεινόμαστε στον εαυτό, όσο οι πρώιμες εμπειρίες που θα βιώσουμε στο οικογενειακό περιβάλλον.

Και να, ο Bowlby να θεμελιώνει το 1969 την θεωρία προσκόλλησης περιγράφοντας τα συναισθήματα που αναπτύσσονται σε μια από τις σημαντικότερες σχέσεις της ζωής, την σχέση με την μητέρα. Όσο λοιπόν η μητέρα καλύπτει τις ανάγκες του παιδιού, τόσο το παιδί νιώθει ασφαλής, εμπιστεύεται τον εαυτό και αναπτύσσεται συναισθηματικά, κοινωνικά, γνωστικά ενώ, όσο η μητρική φιγούρα απομακρύνεται τόσο το παιδί αντιδρά με άγχος και φόβο καταλήγοντας σε συναισθήματα ανασφάλειας. Φθάνοντας, με αυτό τον τρόπο, στην ενήλικη ζωή όπου πλέον έχοντας διαμορφώσει μια φοβισμένη αντίδραση στις σχέσεις με τους σημαντικούς άλλους να μην τολμά την σύναξη κάθε ανθρώπινης σχέσης συγκριτικά με τους ανθρώπους οι οποίοι στηριζόμενοι στο αίσθημα ασφάλειας να δοκιμάζουν κάθε νέα γνωριμία.

Και μπορεί η θεωρία της προσκόλλησης να περιγράφει μέχρι ένα σημείο την συναισθηματική, γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη εξηγώντας το μέγεθος της επίδρασης των πρώτων διαπροσωπικών σχέσεων στην ανάπτυξη του ατόμου παράλληλα, μην παραλείπουμε την σημαντικότητα της συμβολής άλλων συνθηκών στη γενικότερη δόμηση του εαυτού και κυρίως στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας δηλαδή, της δυνατότητας να ξεχωρίζουμε το σωστό από το λάθος σύμφωνα με τις βαθύτερες πεποιθήσεις.

Γιατί θα συμφωνήσουμε ότι είναι όμορφο να έχουμε δίπλα πολλούς ανθρώπους όμως, η πληθώρα των ονομάτων στο καρνέ δεν ορίζει την ποιότητα καθώς και όποιο άλλο στοιχείο θεωρούμε απαραίτητο στις φιλικές σχέσεις.  

Και αν σκεφτούμε ότι καθώς προχωρούμε στη ζωή, τα κριτήρια αξιολόγησης γίνονται πιο αυστηρά τότε, είναι σίγουρο ότι θα ζυγίσουμε καλά ότι έχει βαρύτητα πριν καταλήξουμε στην επιλογή των ανθρώπων.

Άλλωστε τι ωφελεί, να σκορπιζόμαστε σε αυτές τις πολλές επιφανειακές σχέσεις που αποδεικνύονται αφερέγγυες ή να είμαστε κοντά σε εκείνους, πιθανόν στους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού φίλους, που θα σταθούν δίπλα σε κάθε δύσκολη στιγμή, μα περισσότερο που θα είναι εκεί για να χαρούν με την καρδιά τους, μια προς μια, όλες τις χαρούμενες στιγμές μας;

Ναι, για αυτούς μιλάω… για τους ΦΙΛΟΥΣ!

Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA

Επιστημονική Υπεύθυνη ΔΔΕΕΨΥ® Ελλάδα

Υπεύθυνη Διεύθυνσης Veneti CPT Services Ltd Κύπρος