Αποδυναμώνοντας την Βία!

Αδιαμφισβήτητα, το φαινόμενο της κακοποίησης ταλαιπωρεί αρκετά το κοινωνικό σύνολο αφού, καθημερινά ολοένα και περισσότερο καταγράφονται κρούσματα βίας τα οποία προκαλούν σοβαρές συνέπειες στην ακεραιτότητα των ανθρώπων. Και δεν αναφερόμαστε μονάχα στις σωματικές βλάβες γιατί πλέον, η άσκηση βίας διαχωρίζεται σε διάφορες μορφές ανάλογα με την επιθετική συμπεριφορά που υιοθετείται αλλά και την συνθήκη στην οποία επιβάλλεται.  

Υπό αυτή την θεώρηση, βλέπουμε την σωματική κακοποίηση να εκδηλώνεται όταν ένας άνθρωπος χρησιμοποιεί κάποιο μέρος του σώματος του για να ελέγξει τις αντιδράσεις των άλλων ή, την σεξουαλική κακοποίηση, στις περιπτώσεις που κάποιος αναγκάζεται να συμμετέχει σε ερωτικές δραστηριότητες χωρίς την θέληση του και, τη συναισθηματική κακοποίηση, όταν το άτομο εκφράζεται ή συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο που προκαλεί συναισθήματα αναξιότητας στους συνανθρώπους.  

Ακόμα, ο άνθρωπος ασκεί ψυχολογική κακοποίηση προκαλώντας τον φόβο στους άλλους προκειμένου να ελέγξει τις αντιδράσεις τους, πνευματική κακοποίηση, όταν χρησιμοποιεί τις θρησκευτικές πεποιθήσεις για να χειριστεί το θύμα, πολιτισμική κακοποίηση, όταν βλάπτει το περιβάλλον στηριζόμενος στις απόψεις του πολιτισμικού πλαισίου στο οποίο ανήκει.

Και η λίστα δεν σταματάει εδώ διότι, στην λεκτική κακοποίηση, ο θύτης υιοθετεί επιθετικές κινήσεις που εκφράζονται με τη συστηματική χρήση υβριστικών σχολίων, χειρονομιών, προσβολών, απειλών οι οποίες καταλήγουν στην συναισθηματική και ψυχολογική προσβολή του ανθρώπου ενώ, στην οικονομική κακοποίηση, ελέγχει τους οικονομικούς πόρους των άλλων χωρίς την συγκατάθεση τους και, στην ηθική κακοποίηση, συνειδητά παραμελεί την φροντίδα των ανθρώπων που όφειλε να προστατεύει.

Και όσα πρόσωπα έχει η άσκηση βίας αλλά τόσα αίτια βρίσκουμε θέλοντας να εντοπίσουμε τις ρίζες της επιθετικής συμπεριφοράς. Η ματιά μας θα στραφεί στις πρώιμες εμπειρίες, δηλαδή σε αυτές τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε τα πρώτα χρόνια της ζωής στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και στη μίμηση των προτύπων, στη προβολή της επιθετικής συμπεριφοράς από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στην ανταγωνιστική δομή της κοινωνίας, στο φανατισμό, στις στερεότυπες ιδέες, στο ρατσισμό, στην απομόνωση του ανθρώπου από το κοινωνικό περιβάλλον, στις συναισθηματικές και ψυχολογικές δυσκολίες και, στην κληρονομική προδιάθεση της κακοποιητικής έκφρασης, αν και τα πορίσματα των ερευνών υποστηρίζουν ότι η έκφραση της βίας είναι επιλογή που ξεπηδά από τις βαθύτερες δομές της προσωπικότητας του ανθρώπου.

Ειδικότερα, οι παρατηρήσεις αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος που επικοινωνεί με την βία, έχει αρχικά ο ίδιος υποστεί κακοποίηση. Είναι προσωπικότητα που δυσκολεύεται να εκφράσει τα συναισθήματα, τις ανάγκες, τις απόψεις στους άλλους, και διακρίνεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αδυνατεί να διαχωρίσει την διαφορά ανάμεσα στην υγιής έκφραση του θυμού και στην υιοθέτηση της βίαιης συμπεριφοράς, εμφανίζει υψηλά επίπεδα άγχους τα οποία εκτονώνει μέσω της βίας, πιστεύει ότι οι σημαντικοί άνθρωποι θα τον εγκαταλείψουν και καταφεύγει στις κακοποιητικές συμπεριφορές θέλοντας να τους κρατήσει κοντά του.    

Μα, όποια και αν είναι η αιτία της άσκησης βίας, το αποτέλεσμα είναι ένα, η προσβολή της αξιοπρέπειας τόσο για τον άνθρωπο που ασκεί όσο και για εκείνον που δέχεται την κακοποίηση. Και ότι έρχεται ενάντια στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια πρέπει να καταστέλλεται άμεσα.

Για αυτό είναι ωφέλιμο συλλογικά αλλά και ατομικά να κινηθεί κάθε διαδικασία αντιμετώπισης των βίαιων συμπεριφορών αρχίζοντας από την ενημέρωση γιατί όσο μιλούμε ανοιχτά τόσο γνωστοποιούμε τις κακοποιητικές συμπεριφορές αποδυναμώνοντας το φαινόμενο.  

Και όταν κριθεί αναγκαίο να ζητούμε βοήθεια στο κατάλληλο πλαίσιο είτε αυτό είναι ένας φορέας προστασίας από τις βίαιες συμπεριφορές, είτε είναι ένας ειδικός θεραπευτής, είτε είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας.

Και να συζητούμε στην οικογένεια αλλά και στα σχολεία για την πρόληψη της κακοποίησης ιδιαίτερα αν έχουν αναφερθεί επεισόδια βίας στα συγκεκριμένα περιβάλλοντα.

Αλλά και να αναφέρουμε στις αρχές γεγονότα κακοποίησης ή να προσεγγίζουμε διακριτικά όσους κακοποιούνται προσφέροντας το χέρι βοηθείας που διαθέτουμε. Ακόμη και αν εκείνοι δεν ανταποκριθούν στις προθέσεις μας, θα ξέρουν που να απευθυνθούν όταν νιώσουν έτοιμοι για να μιλήσουν.

Όμως πάνω από όλα ωφελεί να μην ανεχόμαστε τη παραμικρή συμπεριφορά που βιάζει τις ατομικές ανάγκες απομακρύνοντας τους ανθρώπους που κινούνται επιθετικά προς εμάς.  

Άλλωστε η βία δεν ήταν αποδεχτή ούτε στον παράδεισο, για ποιο λόγο να μείνει στη ζωή μας!

Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA

Επιστημονική Υπεύθυνη ΔΔΕΕΨΥ® Ελλάδα

Υπεύθυνη Διεύθυνσης Veneti CPT Services Ltd Κύπρος