Πόσες φορές έχουμε μετανιώσει για ένα σημαντικό βήμα που δεν κάναμε, ένα διάλογο που αναβάλαμε, μια συνάντηση που ακυρώσαμε. Και πόσες ακόμα όταν θέλαμε να μιλήσουμε σε εκείνον τον άνθρωπο για το πώς νιώθαμε αλλά δεν καταφέραμε να εκφράσουμε ούτε ένα από τα συναισθήματα μας. Είναι γεγονός ότι όταν οι επιθυμίες δεν ικανοποιούνται παραμένουν ως απωθημένες καταστάσεις στην ψυχή μας.
Ο όρος απωθημένο ακούστηκε για πρώτη φορά από τον Sigmund Freud ο οποίος στην προσπάθεια του να περιγράψει την εξέλιξη της προσωπικότητας του ανθρώπου υποστήριξε πως οποίο τραυματικό γεγονός και αν συμβεί, όποια επιθυμία δεν ικανοποιηθεί, ή οτιδήποτε είναι ικανό να ταράξει την εσωτερική ηρεμία αποσύρεται από την ανθρώπινη συνείδηση στο ασυνείδητο μέρος του μυαλού. Με αυτό τον τρόπο, προστατεύουμε τον εαυτό μας από το άγχος και τον πόνο που θα νιώθαμε αν εκτιμούσαμε αντικειμενικά τα γεγονότα. Βέβαια, οι απωθημένες επιθυμίες δεν παραμένουν δια παντός στο μέρος του ασυνειδήτου. Ο πλέον αποδοτικός τρόπος συνειδητοποίησης των απωθημένων είναι η ψυχανάλυση η οποία με τις κατάλληλες τεχνικές όπως οι ελεύθεροι συνειρμοί, οι παραδρομές της γλώσσας και τα όνειρα κατευθύνουν τον άνθρωπο στην βασιλική οδό του ασυνειδήτου βοηθώντας τον να αποδεχτεί την πραγματικότητα του.
Στις μέρες μας, ο όρος απωθημένο χρησιμοποιείται κυρίως για να περιγράψει την ψυχική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε όταν ένας κατά επιλογή πόθος δεν εκπληρώνεται. Και αν τύχει να βρεθούμε σε αυτή τη θέση τότε, δυσκολευόμαστε αφάνταστα να ακολουθήσουμε το μέλλον μας γιατί, ότι μας κρατά στο παρελθόν αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στην ατομική μας εξέλιξη.
Υπό αυτή τη θεώρηση, δεν είναι λίγες οι μαρτυρίες ανθρώπων που αναφέρουν ότι πολλές στιγμές στο πέρασμα της ζωής, επιθυμούσαν να συμβάλλουν στην πρόοδο τους αλλά κάτι φαινόταν να τους κρατά σταθερούς. Και θα επιχειρηματολογήσουν λέγοντας ότι όταν επρόκειτο για πόθους που αφορούσαν την σύναξη διαπροσωπικών σχέσεων η προσπάθεια περιπλέκονταν ακόμα περισσότερο.
Αλήθεια τι μπορεί να εμποδίζει τόσο την πραγματοποίηση των επιθυμιών μας όσο και την δημιουργία των επιθυμητών διαπροσωπικών σχέσεων;
Οι ερμηνείες είναι πολλές αλλά κάπου στη μέση υπάρχει μια κοινή τοποθέτηση. Έτσι θα μάθουμε ότι εκείνο που εμποδίζει τους ανθρώπους να έρθουν κοντά στα όνειρα τους είναι πρώτα από όλα η αμφιβολία του ρίσκου και ο φόβος της απόρριψης. Άλλωστε ποιος από εμάς αντέχει να εκτεθεί ψυχικά και να πληγωθεί ανεπανόρθωτα. Ίσως ακουστεί εγωιστικό αλλά κανένας δεν επιθυμεί να ταλαιπωρεί τον εαυτό του.
Η ανασφάλεια ως συναίσθημα κατωτερότητας αποτελεί μια ακόμη απόδοση αιτιών. Πως μπορούμε να διεκδικήσουμε ότι θεωρούμε ιδανικό αν δεν έχουμε πίστη στις δυνατότητες μας; Σωστό ή λάθος, το κυνήγι των προσδοκιών απαιτεί σταθερά θετικές πεποιθήσεις.
Η απώλεια του ελέγχου και της αίσθησης του βολέματος δρουν ανασταλτικά στις ριζοσπαστικές αλλαγές. Όταν ζούμε σε σίγουρες βάσεις, ότι θετικό ή αρνητικό συμβεί, είναι δυνατό να κλονίσει την ηρεμία που αισθανόμαστε. Άρα , όταν δεν τολμούμε νέα εγχειρήματα, είμαστε απόλυτα ασφαλείς στην φαινομενική γαλήνη της υποκειμενικής μας πραγματικότητας.
Πέρα από τις ψυχικές ερμηνείες, υπάρχουν αιτίες που αφορούν τις πρακτικές θεωρήσεις του φαινομένου. Όσο παράδοξο και αν είναι, οι απαιτήσεις της καθημερινότητας και η ανάγκη για επαγγελματική διάκριση ρουφούν τον περίσσιο χρόνο μη επιτρέποντας την πολυτέλεια της πραγματοποίησης των στόχων .
Πράγματι, οι αιτίες φαίνεται να είναι αρκετές όμως, το αποτέλεσμα είναι σαφές. Η αίσθηση του ανεκπλήρωτου φαντάζει ως πρωταγωνιστής στο έργο της ζωής μας.
Λοιπόν, τι έχει περισσότερη σημασία, να εκφράζουμε όσα νιώθουμε επιδιώκοντας εκείνα που θέλουμε ακόμα και αν η προσπάθεια πέσει στο κενό ή να μείνουμε με την απορία του τι θα γινόταν αν είχαμε ακολουθήσει όσα διακαώς επιθυμούσαμε.
Η απάντηση είναι μια…
Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA
Επιστημονική Υπεύθυνη ΔΔΕΕΨΥ® Ελλάδα
Υπεύθυνη Διεύθυνσης Veneti CPT Services Ltd
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου