Νέοι Στόχοι!

Στην γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, ένα από τα βασικά μελήματα της θεραπευτικής διαδικασίας είναι ο καθορισμός της ατζέντας. Λίγο πριν το κλείσιμο της πρώτης συνεδρίας, ο θεραπευτής σε συνεργασία με τον θεραπευόμενο θα καθορίσουν τα θέματα που πρόκειται να δουλέψουν στην διάρκεια της κοινής τους προσπάθειας για να καταλήξουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

 

Συνήθως οι θεραπευτικοί στόχοι ορίζονται από την πλευρά του θεραπευτή προτείνοντας στον θεραπευόμενο ποια θέματα θεωρεί ότι θα συμβάλλουν στην βελτίωση της ψυχικής του κατάστασης. Ο θεραπευτής εφόσον λάβει την συγκατάθεση από την πλευρά του θεραπευόμενου προχωρά στην ιεράρχηση των στόχων καθορίζοντας κατόπιν συνεννόησης ως αρχικό θέμα εκείνο που θεωρείται πιο σημαντικό για την θεραπευτική πρόοδο.

 

Αν και οι στόχοι συζητούνται στην πρώτη συνεδρία, κατά την διάρκεια της ψυχοθεραπείας, ο θεραπευτής επαναφέρει ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο προσκήνιο την ατζέντα με τους στόχους ώστε ο θεραπευόμενος να αξιολογήσει την πρόοδο του και αν επιθυμεί να αναθεωρήσει, να αλλάξει ή να προσθέσει θέματα προς επεξεργασία.

 

Βέβαια, ο θεραπευτής οφείλει να αξιολογεί καθ όλη την διάρκεια της θεραπείας την διαδικασία της επεξεργασίας των στόχων περιμένοντας να συμβούν οι αναμενόμενες βελτιώσεις ώστε να διατηρήσει την θεραπευτική συνεργασία η οποία χρειάζεται να διακοπεί σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση και ο θεραπευτής, να παραπέμψει τον θεραπευόμενο σε επόμενο υποστηρικτικό πλαίσιο για να λάβει την κατάλληλη υποστήριξη.

 

Αντίθετα, αν οι θεραπευτικοί στόχοι δουλευτούν όπως χρειάζεται θα εκπληρωθεί το αίτημα της ψυχοθεραπείας και, η θεραπευτική συνεργασία θα ολοκληρωθεί με επιτυχία βοηθώντας τον θεραπευόμενο να επιστρέψει στην ζωή του.

 

Ορμώμενοι από τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνει χώρα η ιεράρχηση των στόχων στην ψυχοθεραπεία, θα λέγαμε ότι λίγο πολύ, την ίδια διαδικασία ακολουθούμε κάθε φορά που θέλουμε να ορίσουμε στόχους σε κάθε ένα από τους τομείς της καθημερινότητα μας. Τα βήματα που ακολουθούμε πλησιάζουν αρκετά τα στάδια επίτευξης των στόχων όπως αυτά γίνονται στα πλαίσια ενός ψυχοθεραπευτικού κύκλου.

 

Αρχικά, αφιερώνουμε όσο χρόνο χρειαζόμαστε ερευνώντας τι μας εκφράζει. Αφού, συνειδητοποιήσουμε τις επιθυμίες μας, ορίζουμε αυτές ως στόχους βάζοντας τον εαυτό μας στην διαδικασία της ανεύρεσης των πιθανότερων τρόπων που θα αποτελέσουν τα οχήματα μας ώστε να φθάσουμε εκεί που έχουμε ονειρευτεί. Και ακολουθώντας αυτές τις διαδρομές, θα αγγίξουμε όσα είχαμε πιστέψει.

 

Μια βασική διαφορά αναφορικά με τον καθορισμό των αλλαγών όπως αυτός συμβαίνει στην ψυχοθεραπεία και στην καθημερινότητα μας, είναι η επιλογή των στόχων ανά τομέα. Δηλαδή, στην ψυχοθεραπεία ορίζουμε τους στόχους σύμφωνα με τα συμπτώματα των ψυχικών διαταραχών ενώ στην ζωή μας, αναδιαμορφώνουμε τους στόχους σύμφωνα με το αν είμαστε ή δεν είμαστε ευχαριστημένοι με όσα έχουμε την δεδομένη χρονική στιγμή προσωπικά, κοινωνικά και επαγγελματικά.

 

Παραδείγματος χάριν, αν συμβαίνει να είμαστε ικανοποιημένοι με τον τρόπο που εξελίσσεται η προσωπική μας ζωή αλλά, τυχαίνει να αντιμετωπίζουμε δυσάρεστες καταστάσεις στον επαγγελματικό τομέα, θα προσπαθήσουμε να αναδιαμορφώσουμε όσα μας ταλαιπώρησαν εκεί ορίζοντας πλέον νέους στόχους για την επαγγελματική μας πρόοδο.

 

Φυσικά, το ότι αναδιαμορφώνουμε ένα μέρος της ζωής μας δεν σημαίνει ότι θα αλλάξουμε ολοκληρωτικά την πραγματικότητα μας ιδιαίτερα αν είμαστε ευχαριστημένοι με όσα συμβαίνουν στους άλλους τομείς.

Στην προκειμένη περίπτωση, η αναδιαμόρφωση που θα επέλθει στον συγκεκριμένο τομέα δεν θα κλονίσει ότι μας ικανοποιεί αντιθέτως, θα ενισχύσει την σημαντικότητα τους αφού, έχει παρατηρηθεί ότι η συνειδητοποιημένη πρωτοβουλία της αλλαγής μας φέρνει πιο κοντά στα όνειρα μας επηρεάζοντας θετικά την ψυχολογία μας, γεγονός που μας καθιστά περισσότερο ανοιχτούς σε οτιδήποτε έχουμε διαλέξει να συμβαίνει παράλληλα.

 

Άλλωστε όπως έχουμε αναφέρει ως ανεξάρτητες και δυναμικές προσωπικότητες γνωρίζουμε καλά να διαχωρίζουμε τι συμβαίνει σε κάθε ένα από τους τομείς επιλέγοντας συνειδητά τι θέλουμε να έχουμε στο δρόμο μας για να ζήσουμε ευτυχισμένα στην ιδανική μας πραγματικότητα.

 

Κρατώντας λοιπόν σταθερά ότι μας ενθουσιάζει, οδεύουμε σε ότι αρχίζει με δυνατή την πίστη ότι πλέον θα ανελιχθούμε αγγίζοντας το ανώτερο επίπεδο προόδου που διακαώς επιθυμούμε να έχουμε στην ζωή μας.

Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

 

Οικογενειακές Σχέσεις!

Μία σοφή άποψη υποστηρίζει ότι όλα αρχίζουν και καταλήγουν στην οικογένεια μας. Υπό αυτό το πρίσμα, ευλόγως θα διαπιστώσουμε ότι το οικογενειακό σύστημα είναι εκείνο που καθορίζει την εξέλιξη της προσωπικότητας του ανθρώπου. Και αυτό γιατί από την οικογένεια θα λάβουμε εκείνες τις επιρροές στα πρώτα χρόνια της ζωής μας οι οποίες χαρακτηρίζονται ως οι πλέον κρίσιμες για την διαμόρφωση της ατομικής εξέλιξης.

Η συστημική θεωρία αναγνωρίζει ως οικογένεια, το σύστημα ή το σύμπλεγμα αλληλοεξαρτώμενων στοιχείων που σχετίζονται μεταξύ τους ολικά. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, όχι μόνο δεχόμαστε επιρροές αλλά με την σειρά μας επηρεάζουμε εκείνους που βρίσκονται κοντά μας. Άρα, κάθε αλλαγή που συμβαίνει σε ένα σύστημα είναι ικανή να προκαλέσει αλυσιδωτές διαφοροποιήσεις σε ολόκληρη την οικογένεια.

Επιπλέον, κάθε σύστημα έχει την δυνατότητα να αυτορυθμίζεται και να εξελίσσεται μέσω της ανατροφοδότησης των μελών. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις κατά τις οποίες τίθενται σε λειτουργία μηχανισμοί άμυνας προκαλώντας έντονες αντιστάσεις που όχι μόνο εξελίσσουν αλλά οδηγούν σε ανατροπή την εσωτερική ισορροπία του οικογενειακού συστήματος.

Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε οικογενειακού συστήματος, οι ρόλοι, η δομή του και οι σχέσεις εξουσίας μέσα σε αυτό, η λειτουργία και η δυναμική της συμπεριφοράς του μέσα στο χρόνο και, τα όρια του τα οποία καθορίζουν πότε ένα σύστημα είναι ανοιχτό ή κλειστό στις επιδράσεις που ασκούνται από τα εκάστοτε περιβάλλοντα.

Όποια και αν είναι η ψυχολογική θεώρηση των συστημάτων, είναι γεγονός ότι η οικογένεια αποτελεί το σημείο από το οποίο θα «ανοιχτούμε» στον κόσμο. Και αν το καλοσκεφτούμε θα αποδώσουμε χίλια δίκια σε όσους υποστηρίζουν ότι οφείλουμε πολλά στους γονείς μας αφού είναι οι άνθρωποι που μας έφεραν στον κόσμο χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι η ζωή μας ανήκει ολοκληρωτικά σε εκείνους. Όμως, είναι σημαντικό να εκτιμούμε την συμβολή τους τόσο στην ύπαρξη όσο και στην εξέλιξη μας.

Την ίδια στιγμή, αρκετές ψυχοθεραπευτικές απόψεις επιρρίπτουν τις ευθύνες για την πυροδότηση πολλών ψυχολογικών συμπτωμάτων στις σχέσεις που έχουμε με τους γονείς μας. Αν λοιπόν οι πρώιμες αλλά και οι μεταγενέστερες οικογενειακές σχέσεις είναι ισορροπημένες τότε οι πιθανότητες να διαμορφώσουμε δυνατές προσωπικότητες καθώς και ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις στην ζωή μας είναι αυξημένες ενώ, αν οι οικογενειακές σχέσεις δεν διέπονται από τα επιθυμητά στοιχεία τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ταλαιπωρηθούμε αρκετά στην προσπάθεια μας να διαμορφώσουμε την προσωπικότητα μας και κατά επέκταση να έρθουμε κοντά σε άλλους ανθρώπους. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να τονίσουμε ότι οι γονείς διακρίνονται από τις αγνότερες των προθέσεων δίνοντας ότι καλύτερο μπορούν στα πλαίσια των φυσιολογικών λειτουργιών των ψυχικών αντιδράσεων γιατί, συχνά συναντούμε γονείς οι οποίοι υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές και ενώ πραγματικά θέλουν να προσφέρουν ολόψυχα, αδυνατούν λόγω των δυσλειτουργικών θεμάτων που καλούνται να διαχειριστούν.

Βέβαια μια ακόμα σοφή άποψη υποστηρίζει ότι η δυναμική των ανθρώπινων σχέσεων και ιδιαίτερα των οικογενειακών εξαρτάται από την συμπεριφορά όλων. Άρα το μερίδιο ευθύνης χωρίζεται αν όχι ισόποσα, τότε ανάλογα. Ναι μεν οι γονείς ευθύνονται για όσα συμβαίνουν στην εξέλιξη των παιδιών γιατί, ένα από τα βασικά καθήκοντα είναι η ομαλή λειτουργία της οικογένειας αλλά και τα παιδιά χρειάζεται να αναλογιστούν τι μπορεί να συμβαίνει από την πλευρά τους και προκαλεί αυτές οι αντιδράσεις.

Η οικογένεια δεν είναι μέτωπο σύγκρουσης, η οικογένεια είναι ένα ασφαλές πλαίσιο στο οποίο όλοι συνυπάρχουν εναρμονισμένα. Για αυτό χρειάζεται προσπάθεια και κατανόηση από τις δύο πλευρές.

Ως γονείς οφείλουμε να σεβόμαστε την προσωπική ελευθερία των παιδιών. Σαφώς είμαστε εκεί για να τους κατευθύνουμε στα πρώτα βήματα τους αλλά όταν πια σταθούν στα πόδια τους είναι ωφέλιμο να αποτραβηχτούμε προσφέροντας την δυνατότητα να χαράξουν την πορεία τους.

Εξίσου σημαντικό είναι να διατηρούμε τους ρόλους στην οικογένεια. Οι γονείς δεν μπορούν και δεν επιτρέπεται να γίνουν «κολλητοί» των παιδιών. Η επικοινωνία και ο σεβασμός ανάμεσα σε όλους επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερα όταν ο γονέας στέκεται στο πλευρό του παιδιού ως ο άνθρωπος που είναι εκεί για να ακούσει, να συνετίσει, να συμβουλεύσει, να αγκαλιάσει, να αναγνωρίσει, να επιβραβεύσει, να αφουγκραστεί και να καλύψει τόσο τις συναισθηματικές όσο και τις υλικές ανάγκες των παιδιών.

Και όταν τα παιδιά μας μεγαλώσουν, να έχουμε την ψυχική δύναμη να τα αποχαιρετήσουμε ανοίγοντας την πόρτα του σπιτιού μας και παροτρύνοντας να ακολουθήσουν τα όνειρα τους, διαβεβαιώνοντας τα ότι η καρδιάς μας θα είναι πάντα ορθάνοικτη για εκείνα.

Από την άλλη πλευρά, ως παιδιά έχουμε υποχρέωση να αναγνωρίσουμε την προσπάθεια των γονέων μας. Όσο αυστηροί, κακοί, απόλυτοι, ελαστικοί, αδιάφοροι, στοργικοί, δοτικοί και αν είναι, έχουν δώσει το είναι τους για εμάς. Ας έχουμε στο μυαλό μας, ότι η ανατροφή ενός ή πολλών παιδιών απαιτεί γερές αντοχές.

Και αν οι γονείς οφείλουν να σέβονται την προσωπική ελευθερία και την βούληση των παιδιών, τα παιδιά υποχρεούνται να τιμούν τις απόψεις των γονέων. Η εμπειρία ζωής που διαθέτουν αποδεικνύεται αλάνθαστος συμβουλάτορας για τις δικές μας επιλογές τις οποίες θα διαμορφώσουμε όχι ενστερνίζοντας απόλυτα τις απόψεις τους αλλά φιλτράροντας και κρατώντας τις υποδείξεις που μας ταιριάζουν.

Γιατί ως παιδιά χρειάζεται να στηριζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις έχοντας σταθερά την παρουσία τους δίπλα μας. Όπως εμείς, έτσι και εκείνοι, μας έχουν ανάγκη καθημερινά και πολύ περισσότερο όσο μεγαλώνουν αφού, ο φόβος για τον θάνατο κυριεύει συνεχώς την ψυχή τους κάνοντας τους ευάλωτους συναισθηματικά και σωματικά.

Μην ξεχνάμε ότι δεν θα τους έχουμε και δεν θα μας έχουν για πάντα, αναπόφευκτα θα έρθει η φυσική φθορά. Για αυτό, είναι σημαντικό να αφιερώνουμε δημιουργικό χρόνο σε εκείνους, χωρίς να παραμερίζουμε τις ανάγκες μας. Οι συχνές επισκέψεις, οι περίπατοι, τα ταξίδια, οι οικογενειακές συναντήσεις, οτιδήποτε είναι ικανό να μας φέρει κοντά αφήνει ψυχικά οφέλη σε όλους.

Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε ποιοτικά την ξεχωριστή επαφή που μας προσφέρεται γνωρίζοντας ότι οι ισορροπημένες οικογενειακές σχέσεις αποτελούν στάδιο εξέλιξης για όλους τους ανθρώπους αφού μόνο με αυτό τον τρόπο, μπορούμε να διαμορφώσουμε την δική μας οικογένεια και να ζήσουμε ευτυχισμένα με τα παιδιά μας.

Βασιλική Βενέτη

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Κοιτώντας μπροστά με Αισιοδοξία!

Αν και ο Ιανουάριος σηματοδοτεί την ημερολογιακή αλλαγή του χρόνου, ο Σεπτέμβριος χαρακτηρίζεται ως ο μήνας των εξελίξεων. Ίσως γιατί επιστρέφοντας από την καλοκαιρινή ανάπαυλα, γεμάτοι με ενέργεια και αισιοδοξία, αξιολογούμε πιο αντικειμενικά τι συμβαίνει στην ζωή μας διατηρώντας ότι θεωρούμε σημαντικό και αποχαιρετώντας ότι δυσκολεύει την πρόοδο μας.

Η απομάκρυνση, ως διαδικασία εξέλιξης, αφ ενός παρέχει την πολυτέλεια της εσωτερικής γαλήνης, και αφ ετέρου μας προσφέρει την δυνατότητα να εστιάσουμε με περισσότερο ενθουσιασμό σε ότι μονοπωλεί το ενδιαφέρον μας εδώ και καιρό. Γιατί έχει σημασία να ξέρουμε τι πραγματικά θέλουμε να έχουμε στο δρόμο μας.

Ήρθε λοιπόν η στιγμή να αγκαλιάσουμε ότι φαίνεται να προχωρά θετικά αναμένοντας με χαρά τις επόμενες κινήσεις που θα μας οδηγήσουν στην πραγματοποίηση των ονείρων μας. Γιατί μπορεί ως άνθρωποι να μην καθορίζουμε απόλυτα το μέλλον αλλά μέχρι ένα σημείο μπορούμε να συμβάλλουμε δυναμικά στην υλοποίηση του. Αφού, είναι στο χέρι μας, ας το προσπαθήσουμε.

Βασιλική Βενέτη

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια