Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία της Κατάθλιψης

Η ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Κατάθλιψη είναι η ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τόσο τη διάθεση όσο και τις σκέψεις και συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα κυρίως την απώλεια της ενεργητικότητας.
Το καταθλιπτικό συναίσθημα έχει μεγάλη ένταση και διάρκεια και το άτομο οδηγείται σε έκπτωση της λειτουργικότητας σε πολλούς τομείς της ζωής του.

Σύμφωνα με το DSM-IV-TR
296.2χ Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή, Μοναδικό Επεισόδιο
Α. Πέντε ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα ήταν παρόντα κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου δύο εβδομάδων και αντιπροσωπεύουν μία αλλαγή στην προηγούμενη λειτουργικότητα’ τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα είναι είτε καταθλιπτική διάθεση είτε απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης
1. καταθλιπτική διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, καθημερινά, είτε από την υποκειμενική αναφορά είτε από την παρατήρηση των άλλων
2. έντονη ελάττωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες ή σχεδόν σε όλες τις δραστηριότητες στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν καθημερινά
3. σημαντική απώλεια βάρους ενώ δεν είναι σε δίαιτα ή αύξηση βάρους, και αύξηση ή ελάττωση της όρεξης σχεδόν καθημερινά
4. αϋπνία ή υπερυπνία σχεδόν καθημερινά
5. ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση σχεδόν καθημερινά
6. κόπωση ή απώλεια της ενεργητικότητας σχεδόν καθημερινά
7. αισθήματα αναξιότητας ή υπέρμετρης ή απρόσφορης ενοχής σχεδόν καθημερινά
8. ελαττωμένη ικανότητα να σκεφθεί ή να συγκεντρωθεί ή αναποφασιστικότητα σχεδόν καθημερινά
9. επανερχόμενες σκέψεις θανάτου, επανερχόμενος αυτοκτονικός ιδεασμός χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο ή μία απόπειρα αυτοκτονίας ή ένα συγκεκριμένο σχέδιο να αυτοκτονήσει
Β. Τα συμπτώματα δεν πληρούν τα κριτήρια ενός μεικτού επεισοδίου
Γ. Τα συμπτώματα προκαλούν σημαντική ενόχληση ή έκπτωση της κοινωνικής, επαγγελματικής ή άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας
Δ. Τα συμπτώματα δεν οφείλονται στις άμεσες φυσιολογικές δράσεις μιας ουσίας ή γενικής σωματικής κατάστασης
Ε. Τα συμπτώματα δεν εξηγούνται καλύτερα με Πένθος, δηλ, μετά από απώλεια αγαπημένου προσώπου τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από 2 μήνες ή χαρακτηρίζονται από έντονη λειτουργική έκπτωση, νοσηρή ενασχόληση με αισθήματα αναξιότητας, αυτοκτονικό ιδεασμό, ψυχωτικά συμπτώματα ή ψυχοκινητική επιβράδυνση.

Τύποι Καταθλιπτικών ΔιαταραχώνΔυσθυμική Διαταραχή.Χρόνια καταθλιπτική διάθεση, η οποία βιώνεται στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, τις περισσότερες ημέρες για τουλάχιστον δύο χρόνια

Διπολική Διαταραχή Ι (μανιοκαταθλιπτική νόσος)Η παρουσία ενός ή περισσοτέρων μανιακών ή μεικτών επεισοδίων δηλαδή συνδυασμός μανιακού και καταθλιπτικού επεισοδίου

Διπολική Διαταραχή ΙΙΠαρουσία ενός ή περισσοτέρων μειζόνων καταθλιπτικών επεισοδίων που συνοδεύονται από τουλάχιστον ένα υπομανιακό επεισόδιο

Κυκλοθυμική ΔιαταραχήΧρόνια κατάσταση διαταραχής της διάθεσης που παρουσιάζει συνεχώς συναισθηματικές διακυμάνσεις

Καταθλιπτική Διαταραχή μη Προσδιοριζόμενη Αλλιώς
Η προεμμηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή, καταθλιπτικά συμπτώματα λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της έμμηνου ρύσης
Η ελάσσων καταθλιπτική διαταραχή, τα συμπτώματα δεν έχουν την ίδια βαρύτητα με αυτά της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής
Η υποτροπιάζουσα βραχεία καταθλιπτική διαταραχή, τα συμπτώματα έχουν βαρύτητα αλλά δεν επαρκούν για τη διάγνωση της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής
Η μεταψυχωσική καταθλιπτική συνδρομή, εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων ως συνέχεια ενός ψυχωσικού επεισοδίου

Τα Γενετικά Αίτια της Καταθλιπτικής Διαταραχής
Υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψης όταν στενοί συγγενείς υποφέρουν από κατάθλιψη χρόνια ή βαριάς μορφής.
Έρευνες απέδειξαν ότι διάφορα γονίδια εμπλέκονται στη μεταφορά χαρακτηριστικών αυξάνοντας τις πιθανότητες το άτομο να εκδηλώσει τη διαταραχή.

Τα Βιολογικά Αίτια της Καταθλιπτικής ΔιαταραχήςΠαθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος πχ Πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας, εγκεφαλικό επεισόδιο
Ενδοκρινείς παθήσεις πχ υποθυρεοδισμός
Λοιμώξεις του κεντρικού νευρικού συστήματος πχ AIDS, λοιμώδης μονοπυρήνωση
Μορφές καρκίνου πχ παγκρέατος

Γενικά βιολογικά αιτίαΦάρμακα πχ κορτιζόνη, χασίς, αλκοόλ
Η λειτουργία των νευροδιαβιβαστών πχ νοραδρεμαλίνης και σεροτονίνης

Τα Ψυχολογικά και Κοινωνικά Αίτια της Καταθλιπτικής Διαταραχής
Πρώιμες εμπειρίες που σχετίζονται με σημαντικές απώλειες τις οποίες το άτομο βίωσε με αρνητικό τρόπο καθιστούν αυτό περισσότερο ευάλωτο σε ανάλογες καταστάσεις και αυξάνουν την πιθανότητα να εκδηλώσει καταθλιπτική διαταραχή
Αρνητικά γεγονότα ζωής σε συνδυασμό με την υποκειμενική αίσθηση αδυναμίας αντιμετώπισης τους
Καταστάσεις που προκαλούν ανησυχία και διαταράσσουν την ισορροπία του ατόμου πχ απόλυση από την δουλειά
Τραυματικά γεγονότα και προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις πχ γάμος, φιλίες

Η ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣΗ Γνωσιακή- Συμπεριφορική Θεραπεία εφαρμόζεται σε ήπια ως μέτρια καταθλιπτική διαταραχή, μη ψυχωσική & μη διπολική. Προτείνεται όταν αντενδείκνυται η φαρμακευτική αγωγή ή δεν είναι αποτελεσματική ή ο θεραπευόμενος δεν επιθυμεί να πάρει φάρμακα ή ο γιατρός δεν θέλει να χορηγήσει φάρμακα γιατί θα μετατραπεί σε χρόνια χρήση.
Συμβάλει στη μείωση των ψυχολογικών συμπτωμάτων της κατάθλιψης όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η έλλειψη ελπίδας, το αίσθημα ανημποριάς, τα συναισθήματα ενοχής, ο αυτοκτονικός ιδεασμός. Η μείωση της έντασης των ψυχολογικών συμπτωμάτων ενισχύει την ανακούφιση των σωματικών συμπτωμάτων.

Βασιλική Βενέτη
Κλινική Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπεύτρια