1η Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS

Βασιλική Βενέτη
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
"Διεπιστημονικό Δίκτυο Εξειδίκευσης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας"

Η Επίδραση του Άγχους στην Υπογονιμότητα του Ζευγαριού.

Σύμφωνα με όλες σχεδόν τις ψυχολογικές θεωρίες για την ανάπτυξη της υγιής προσωπικότητας του ατόμου, διαμορφώνουμε τις δομές του Εαυτού ακολουθώντας συγκεκριμένα ψυχικά σταδία καθ όλη την διάρκεια της ζωής μας.

Μια από τις πλέον γνωστές θεωρίες για την εξέλιξη της προσωπικότητας του ατόμου καθιερώθηκε από τον πατέρα της ψυχανάλυσης τον Sigmund Freud.

Η σταδιακή διάσταση της προσωπικότητας, πρεσβεύει ότι ο άνθρωπος από την στιγμή της γέννησης ως τους 18 μήνες, βιώνοντας το στοματικό στάδιο, λαμβάνει την ευχαρίστηση και εκφράζει την σεξουαλική ανάγκη του μέσω της στοματικής περιοχής η οποία αποτελεί την ερωτογενή ζώνη του παιδιού. Συνήθως το στήθος της μητέρας ή το υποκατάστατο αυτού αποτελούν το πρώτο αντικείμενο της σεξουαλικής επιθυμίας.

Στο πρωκτικό στάδιο, από τους 18 μήνες ως τα 2 ½ έτη, το παιδί αρχίζει σταδιακά να αντιλαμβάνεται και να ορίζει τον εαυτό του στον χώρο με την άσκηση του έλεγχο που μπορεί να επιφέρει στην λειτουργία των σφικτήρων.

Από τα 3 ως τα 6 χρόνια, κατά τη διάρκεια του φαλλικού σταδίου με κυρίαρχα στοιχεία το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και το σύμπλεγμα της Ηλέκτρας, το παιδί αρχίζει να διαμορφώνει την ταυτότητα του και να κατανοεί τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα.

Ενώ, στο στάδιο της λανθάνουσας σεξουαλικότητας, από τα 6 μέχρι τα 11 χρόνια, το παιδί αρχίζει να κοινωνικοποιείται διαμορφώνοντας τις πρώτες διαπροσωπικές σχέσεις κυρίως μέσα από τις γνωριμίες που θα έχει στο σχολικό περιβάλλον.

Τέλος, στο γεννητικό στάδιο, από τα 11 ως τα 18 χρόνια, ο έφηβος πια έχει αφυπνιστεί βιολογικά αλλά και σεξουαλικά και ισχυροποιώντας το Εγώ προχωρά στην αναζήτηση του κατάλληλου ερωτικού συντρόφου για να εκπληρώσει με αυτόν τον τρόπο την φυσιολογική και ψυχολογική ανάγκη της διαιώνισης του ανθρώπινου είδους.

Και μπορεί, να απέχουμε χρονικά πολλά έτη από την εποχή που ο Freud θεμελίωσε την θεωρία του αλλά, φαίνεται πως οι βασικές ανάγκες του ατόμου παραμένουν σταθερές αφού, ακόμα και σήμερα, οι άνθρωποι ανάμεσα στις άλλες αναζητήσεις, θέτουν ως στόχο την εύρεση του ιδανικού συντρόφου με αρχικό σκοπό το ερωτικό ταίριασμα που θα καταλήξει στην δημιουργία της οικογενειακής εστίας.

Όταν λοιπόν δύο σύντροφοι συναντηθούν στο σταυροδρόμι της ζωής, θα έρθουν κοντά ψυχικά εκφράζοντας τα συναισθήματα τους κυρίως μέσω της ερωτικής επαφής. Στο πρώτο διάστημα της ερωτικής σχέσης, η σεξουαλικότητα του ζευγαριού είναι συχνή και έντονη. Το πληθος των συνευρέσεων αφ ενός αποσκοπεί στην απόλαυση και στην εκτόνωση του ερωτικού πάθους, αφ ετέρου ισχυροποιεί την ψυχική «εξάρτηση» ανάμεσα στους εραστές ώστε να δεθούν περισσότερο συναισθηματικά και να νιώσουν έτοιμοι για να προχωρήσουν στην τεκνοποίηση.

Κατά βάση, όλοι τρέφουμε την πεποίθηση ότι, κάποια στιγμή στην ζωή μας θα έχουμε την τύχη να φέρουμε παιδιά στον κόσμο. Επειδή όμως σε κάθε πτυχή της εξέλιξης, υπάρχει η δυνατότητα της ατομικής βούλησης, κάποιοι από εμάς ίσως δεν θα αναλάβουν το ρίσκο της γονεικής φιγούρας και κάποιοι άλλοι πιθανόν να επιδιώξουν την αύξηση του πληθυσμού της γης ακολουθώντας πιστά την «γνωστή συνταγή».

Παρ όλα αυτά, επιδημιολογικές έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας απέδειξαν ότι το 8-12% των ζευγαριών που προσπαθεί να αποκτήσει απογόνους αντιμετωπίζει δυσκολίες κατά την διάρκεια της διαδικασίας.

Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία του ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη ύστερα από ένα έτος τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία.

Η υπογονιμότητα δεν πρέπει να συγχέεται με την στειρότητα, είναι μια διαταραχή της υγείας η οποία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες κυρίως ψυχολογικής φύσεως.

Το οξύ και έντονο άγχος συχνά κατηγορείται ότι εμποδίζει την φυσική σύλληψη ενός εμβρύου. Η Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία, με ειδικά διαγνωστικά κριτήρια καθορίζει ότι η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή εκφράζεται με σταθερή ανησυχία και φοβισμένη προσδοκία τις περισσότερες ημέρες μιας περιόδου τουλάχιστον 6 μηνών, για μια σειρά καθημερινών γεγονότων ή δραστηριοτήτων. Το άτομο αισθάνεται ότι είναι δύσκολο να ελέγξει την ανησυχία που νιώθει ενώ, η ψυχολογική αντίδραση του συνδέεται με τρία ή περισσότερα από τα ακόλουθα έξι συμπτώματα όπως είναι η νευρικότητα, η εύκολη κόπωση, η δυσκολία στην συγκέντρωση, η ευεριθιστότητα, η μυϊκή τάση και η δυσκολία επέλευσης ή διατήρησης του ύπνου.

Το άγχος και τα σωματικά συμπτώματα προκαλούν κλινικά σημαντική ενόχληση ή έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών ή άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας του ατόμου.

Πώς όμως το άγχος δρα ανασταλτικά στην προσπάθεια του ζευγαριού να αποκτήσει παιδιά;

Αν υποθέσουμε ότι ένα ζευγάρι επιθυμεί διακαώς να τεκνοποιήσει, η ενθουσιώδης αγωνία του μπορεί να επιδράσει αρνητικά στις συστηματικές προσπάθειες της αναπαραγωγής. Για αυτό, δεν ακούμε τυχαία τους ειδικούς να συμβουλεύουν τους συντρόφους να ηρεμήσουν και να αφήσουν την φύση να κάνει την δουλειά της. Υπό αυτήν την θεώρηση, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι περισσότερες συλλήψεις συμβαίνουν σε περιόδους χαλάρωσης του ζευγαριού.

Επίσης, όταν είμαστε αγχωμένοι οι ορμονικές ισορροπίες του οργανισμού διαταράσσονται αισθητά με συνέπεια να εμποδίζεται η φυσιολογική διαδικασία της σύλληψης.

Και μπορεί η έλευση ενός παιδιού να είναι μια από τις ευτυχέστερες εμπειρίες, στην πραγματικότητα όμως η γέννηση και η ανατροφή ενός ανθρώπου φέρει αρκετές ευθύνες οι οποίες ευκόλως θα αγχώσουν και θα προβληματίσουν συνειδητά ή ασυνείδητα τους υποψήφιους γονείς.

Επειδή όμως η γέννηση ενός ή πολλών παιδιών αποτελεί σταθμό στην ζωή των ανθρώπων, όταν το ζευγάρι σημειώνει ενδείξεις υπογονιμότητας είναι ωφέλιμο να προχωρά στις απαιτούμενες θεραπευτικές μεθόδους.

Πριν από κάθε θεραπεία χρειάζεται να τεθεί μια σαφής διάγνωση. Η κλινική αξιολόγηση της υπογονιμότητας γίνεται από εξειδικευμένο γιατρό συνήθως γυναικολόγο, ανδρολόγο ή ενδοκρινολόγο ο οποίος προχωρά σε μια σειρά από εργαστηριακές και όχι μόνο εξετάσεις που θα λάβει υπόψη του για να προτείνει την κατάλληλη ιατρική υποβοηθούμενη παρέμβαση ώστε να επιτευχθεί το ευτυχές γεγονός της κυοφορίας.

Πρόσθετα, σημαντική είναι η υποστήριξη από έναν ειδικό θεραπευτή. Πρώτο μέλημα του ψυχολόγου ή του ψυχοθεραπευτή είναι η εδραίωση ενός καλού θεραπευτικού κλίματος το οποίο θα διακρίνεται από αισθήματα ασφάλειας και εμπιστοσύνης ώστε στην συνέχεια, να ενημερώσει το ζευγάρι αναλυτικά για τις αντικειμενικές διαστάσεις του φαινομένου της υπογονιμότητας φυσιολογικοποιώντας τα αρνητικά συναισθήματα αυτών που προκύπτουν από τον προβληματισμό που καλούνται να αντιμετωπίσουν.

Ενώ, δουλεύοντας υποστηρικτικά θα ενισχύσει την καλή επικοινωνία, την αμοιβαία εκτίμηση και τον σεβασμό ανάμεσα στους συντρόφους, και θα ολοκληρώσει την θεραπευτική συνεργασία αφού πρώτα, εκπαιδεύσει το ζευγάρι σε τρόπους διαχείρισης του άγχους που στέκεται εμπόδιο στην προσωπική τους ολοκλήρωση.

Γιατί αν ακούσουμε τα λόγια των ανθρώπων που φέρουν την ιδιότητα των γονιών, τότε ίσως αναλογιστούμε ότι η γέννηση ενός μωρού μπορεί να σηκώνει φουρτούνες στις ήρεμες θάλασσες αλλά, ταυτόχρονα προσφέρει στους ανθρώπους που συνέβαλαν στην οργανική του υπόσταση να πλέουν σε πελάγη ευτυχίας κάθε φορά που κρατούν στην αγκαλιά τους τον ανθρώπινο οργανισμό που μόλις γεννήθηκε.

Βασιλική Βενέτη

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Υπεύθυνη του «Διεπιστημονικού Δικτύου Εξειδίκευσης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας»

Περί Ψυχής Ο Λόγος!

"Ήρθε η ψυχή στο στόμα μου", "μάτωσε η ψυχή μου","σε αγαπώ με την ψυχή μου", είναι κάποιες από τις εκφράσεις που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τις συναισθηματικές απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερεθίσματα.

Ο όρος ψυχή προέρχεται από το ρήμα «ψύχω» που σημαίνει δίνω πνοή, έννοια η οποία αναφέρεται στην περιγραφή της διαδικασίας της ζωής κυρίως μέσω της αναπνευστικής λειτουργίας. Ορισμός που ισχυροποιεί την άποψη ότι η ψυχή υπάρχει από την πρώτη στιγμή της σύλληψης του ανθρώπου καθορίζοντας το σημείο της στην περιοχή γύρω από τον ομφαλό του εμβρύου όπου ξεκινά ο λώρος που θα δώσει την δυνατότητα ανάπτυξης της ανθρώπινης φύσης. Υπό αυτή την έννοια, πιθανόν να ερμηνεύεται η ιδιαίτερη αίσθηση που κυριεύει τη συγκεκριμένη περιοχή του σώματος μας όταν, βιώνουμε έντονες καταστάσεις.

Μπορεί η λέξη «ψυχή» να ορίζεται διαφορετικά από τα εκάστοτε πολιτισμικά πλαίσια, τις φιλοσοφικές, επιστημονικές και θρησκευτικές αναζητήσεις ανά τους αιώνες ωστόσο, έχει καθιερωθεί ως η λέξη που ορίζει την άυλη ουσία του ανθρώπου η οποία καθορίζεται από τις νοητικές λειτουργίες, τις ψυχολογικές διεργασίες και τις δομές της προσωπικότητας του ανθρώπου.

Και δεν χωρά αμφιβολία ότι είναι μια από τις λέξεις που έχει απασχολήσει και συνεχίζει να απασχολεί την ανθρωπότητα αφού, η αίσθηση της μπορεί να περιγράφει αλλά η ύπαρξη της είναι αδύνατο να καθοριστεί. Το θέμα λοιπόν με την ψυχή είναι ότι βρίσκεται παντού στον ανθρώπινο οργανισμό αλλά και πουθενά αφού, η ιατρική απορρίπτει ερευνητικά την ύπαρξη αυτής διότι, δεν μπορεί να αποδειχτεί η οργανική διάσταση της στο σώμα μας με κάποια ιατρική πράξη.

Τι συμβαίνει όμως λίγο μετά τον θάνατο του ανθρώπινου σώματος και το βάρος του είναι ελαφρύτερο κατά 21 γραμμάρια; Τι είναι εκείνο που φαίνεται να εγκαταλείπει το νεκρό σώμα; Οι ιατρικές μετρήσεις αδυνατούν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο.

Μήπως η θρησκευτική άποψη που υποστηρίζει ότι η ψυχή είναι ένα αόρατο μέρος του ανθρώπου που εξακολουθεί να ζει μετά τον θάνατο έρχεται να καλύψει το ερώτημα. Και αν ναι, τότε οι βάσεις της φυσικής θα ισχυροποιήσουν την πεποίθηση ότι παράλληλα με τον υλικό κόσμο υφίσταται ένα άυλο επίπεδο στο οποίο δρουν στοιχεία που δεν μπορεί να αντιληφθεί ο ανθρώπινος νους. Ερμηνεία η οποία με την σειρά της θα ενισχύσει την ιδέα των ιατρικών θεωριών περί περιορισμένης αξιοποίησης των εγκεφαλικών λειτουργιών. Ίσως, αν καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις δυνατότητες του εγκεφάλου μας να απαντήσουμε στο ερώτημα της «άυλης πραγματικότητας».

Από την άλλη πλευρά, η πεποίθηση ότι η ψυχή συνεχίζει να περιφέρεται μετά την φθορά του ανθρώπινου σώματος είναι μια από τις πλέον ανακουφιστικές απόψεις για τον ψυχισμό μας. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο φόβος του θανάτου αποτελεί την βασικότερη αιτία των ψυχολογικών θεμάτων τότε, γνωρίζοντας ότι θα συνεχίσουμε να «ζούμε», αποκτούμε τον έλεγχο του μέλλοντος νιώθοντας λιγότερη ανησυχία για το τι θα συμβεί όταν οι ζωτικές λειτουργίες θα μας εγκαταλείψουν.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι το ερώτημα αν υπάρχει ψυχή θα τίθεται διαρκώς μέχρι να δοθεί ικανοποιητική απάντηση. Και ίσως η προσπάθεια διερεύνησης να περιπλέκεται περισσότερο ή να οδηγήσει ευκολότερα στην εξήγηση του φαινομένου καθώς η ανθρωπότητα θα προοδεύει.

Ένα όμως είναι σίγουρο` κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και στηριζόμενος στην διαφορετικότητα του αντιλαμβάνεται όσα συμβαίνουν γύρω του τα οποία αξιοποιεί σύμφωνα με τις εμπειρίες που προσφέρονται στην ζωή του. Ας επιτρέψουμε λοιπόν σε μας να απολαύσουμε είτε με την ψυχή μας, είτε με το μυαλό μας, είτε με την καρδιά μας, ότι τόσο ξεχωριστά εξελίσσεται στο δρόμο μας γιατί είναι βέβαιο ότι κάθε τι που συμβαίνει αποτελεί ανεκτίμητη πηγή εσωτερικής πληρότητας.

Βασιλική Βενέτη
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Το Ταξίδι της Ψυχοθεραπείας!

Πριν αρκετά χρόνια, το 1988, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ο Goldberg στην προσπάθεια του να αναγνωρίσει και να καθορίσει την συμβουλευτική ικανότητα των θεραπευτών, μέσα από μια σειρά ερευνών κατέληξε στην παρατήρηση ότι οι θεραπευτές διαγράφουν «το ταξίδι του συμβούλου» στην πορεία του χρόνου αφ ενός, αναζητώντας τις ρίζες του θεραπευτικού ρόλου στο μακρινό παρελθόν και εφ ετέρου, κατανοώντας τα διάφορα εμπόδια και πεδία που βρέθηκαν στον δρόμο τους μέχρι να ολοκληρώσουν την προσπάθεια τους ως θεραπευτές.

Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα των ερευνών απέδειξαν ότι οι θεραπευτές περνούν μέσα από 5 σταθμούς ζωής μέχρι την υλοποίηση του επαγγελματικού στόχου.

Ρόλοι, μοντέλα σχέσεων και συναισθηματικές ανάγκες που δημιουργήθηκαν στην παιδική ηλικία.Οι θεραπευτές συχνά είναι άνθρωποι που προέρχονται από μειονοτικές ομάδες, έχουν γονείς που είναι είτε εξόριστοι είτε μετανάστες, έχουν ζήσει σε άλλη χώρα για κάποιο διάστημα ή εκτέθηκαν σε διαφορετικούς πολιτισμούς δεχόμενοι επιρροές από πολλά πλαίσια.

Πολλοί πέρασαν σοβαρές ασθένειες ως παιδιά, ήρθαν αντιμέτωποι με την μοναξιά, βιώσαν καταστάσεις πένθους ή έντονες συγκρούσεις στην οικογενειακή ζωή υιοθετώντας τον ρόλο του μεσάζοντα ή του γονέα και χαρακτηρίζοντας τον εαυτό τους ως το κυρίαρχο παιδί στην οικογένεια.

Πρόσθετα, η θεωρία του «πληγωμένου θεραπευτή» καθορίζει μια άλλη διάσταση της παιδικής εμπειρίας των θεραπευτών. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η «δύναμη» του θεραπευτή προέρχεται από την εσωτερική εμπειρία του πόνου, της απώλειας ή της δυστυχίας που βίωσε. Βέβαια, η παρουσία μιας πληγής στο παρελθόν του θεραπευτή, προσφέρει μια εξαιρετική βάση κατανόησης και ενσυναίσθησης ως προς τις πληγές των θεραπευόμενων αρκεί να μην αποτελέσει τροχοπέδη στην εξέλιξη της θεραπευτικής συνεργασίας αλλά, ο πόνος της αρνητικής εμπειρίας που έχουν νιώσει να μετατραπεί σε μέσο βοήθειας των άλλων.

Οι συγκεκριμένες εμπειρίες δημιουργούν το κατάλληλο υπέδαφος για να ξεκινήσει κάποιος μια καριέρα ως θεραπευτής.

Παρ όλα αυτά, έχουμε στο μυαλό μας ότι το πρότυπο της παιδικής ηλικίας είναι μοναδικό για κάθε άνθρωπο. Αν όμως περιέχει κάποιες από τις εμπειρίες που περιγράφηκαν παραπάνω, ευκόλως μπορεί να οδηγήσει στην επιλογή του επαγγέλματος της ψυχοθεραπείας.

Η Απόφαση να γίνουν Θεραπευτές. Όταν ένα άτομο έχει αποφασίσει να γίνει θεραπευτής, εισέρχεται στο στάδιο της εκπαίδευσης η οποία αποτελεί μια εξελικτική διαδικασία κατά την οποία ο θεραπευτής χρειάζεται να απαντήσει στο ερώτημα αν είναι αρκετά καλός για να βοηθήσει ανθρώπους που έχουν βαθιά πληγωθεί στην ζωή τους.

Η Εμπειρία της Εκπαίδευσης. Αν ο θεραπευτής διαισθανθεί ότι είναι αρκετά καλός τότε λαμβάνει μια ισχυρή επιβεβαίωση για την πνευματική υγεία, την γνώση και την ικανότητα του ως ειδικός.

Στην αρχή της επαγγελματικής εξέλιξης, είναι ανθρώπινο ο θεραπευτής να αισθάνεται ανεπαρκής και ευάλωτος ιδιαίτερα το πρώτο διάστημα της άσκησης του επαγγέλματος που ευλόγως κάποιοι θεραπευόμενοι μπορεί να εγκαταλείψουν τις συνεδρίες αλλά, οφείλει να έχει πίστη και να γνωρίζει ότι πρέπει να επιδιώκει το ιδανικό για να γίνει ένα πρότυπο ισχυρού ρόλου για τους θεραπευόμενους του.

Ο Αγώνας με τους Κινδύνους του Επαγγέλματος. Και όταν πλέον η άσκηση του επαγγέλματος παγιωθεί, ο θεραπευτής καλείται να διαχειριστεί τις πιθανότητες της επαγγελματικής εξουθένωσης που μπορεί να προκληθεί εξαιτίας του φόρτου εργασίας και της ασυμφωνίας ανάμεσα στη προσφορά του και στη ζήτηση των θεραπευόμενων.

Η Έκφραση της Δημιουργικότητας μέσα στον Θεραπευτικό Ρόλο. Το τελευταίο στάδιο στο «ταξίδι του συμβούλου» είναι η ικανότητα του να δουλεύει δημιουργικά με τους θεραπευόμενους χαράζοντας το δικό του στυλ και επιτρέποντας στον θεωρητικό του προσανατολισμό να πέσει στο κενό γιατί, αυτό που μένει στην επιφάνεια είναι η μοναδική του προσωπικότητα που συνδυάζει την τέχνη με την δεξιότητα.

Γιατί, ένας θεραπευτής μοιάζει με ζωγράφο, ποιητή ή συγγραφέα. Και όπως συμβαίνει με όλες τις επιστήμες και τις τέχνες, μόνο λίγοι φθάνουν στην κορυφή.

… Πάντα πίστευα ότι η ψυχοθεραπεία έχει κάτι το μαγικό, ίσως επειδή ήταν «έρωτας με την πρώτη ματιά!».

Πεποίθηση την οποία ενίσχυσα στην συνέχεια, αρχικά ως θεραπευόμενη μα περισσότερο ως θεραπεύτρια, αφού καθημερινά παρατηρώ να συμβαίνουν μικρά αλλά και μεγάλα θαύματα.

Κάθε θεραπευόμενος… ένας ψυχικός πόνος, κάθε πόνος… ένας ανθρώπινος προβληματισμός, κάθε προβληματισμός…. ένας εφικτός στόχος και, κάθε στόχος…. μια ή πολλές διέξοδοι.

Ίσως αυτό να είναι το μαγικό της ψυχοθεραπείας, όταν κάθε φορά που ένας άχρωμος τοίχος υψώνεται, το μάτι να «πιάνει» μια ρωγμή, μικρή αλλά ικανή να επιτρέψει σε εκατομμύρια μόρια ζωτικής σημασίας να εισχωρήσουν στον περιβάλλοντα χώρο τα οποία θα μεταμορφωθούν στα κατάλληλα σκαπτικά εργαλεία που θα γκρεμίσουν σιγά-σιγά το άχαρο πέτρινο ύψωμα.

Και εκεί, στα συντρίμμια, η πραγματικότητα να εξαπλώνεται παντού με μεγαλοπρέπεια επιχειρηματολογώντας ορθολογιστικά σε κάθε αμφίβολη σκέψη.

Και κάπου ανάμεσα στην συνειδητοποίηση και τον ρεαλισμό, να αντιλαμβάνεσαι ότι χρειαζόταν να διανύσεις εκείνα τα θεραπευτικά χιλιόμετρα για να φθάσεις στο προσωπικό σημείο αναφοράς και κλείνοντας περίτεχνα τον κύκλο με βεβαιότητα να πεις: «Ξανά από την αρχή…..»

Πάντα αγαπούσα την ψυχοθεραπεία!

Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Επιστημονική Υπεύθυνη ΔΔΕΕΨΥ® Ελλάδα
Υπεύθυνη Διεύθυνσης Veneti CPT Services Ltd

Πρόγραμμα Εξειδίκευσης στην Θεραπεία των Διαταραχών της Προσωπικότητας

Εισηγήτρια: Βασιλική Βενέτη, Post MA, Κλινική Ψυχολόγος, Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεύτρια.

Διάρκεια Προγράμματος: 19 Νοεμβρίου 2011- 6 Μάιου 2012

Κόστος Προγράμματος: 800 ευρώ

Σύντομα θα ανακοινωθεί η έναρξη Νέου Κύκλου Εκπαίδευσης στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη.

Το επαγγελματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης στην Θεραπεία των Διαταραχών της Προσωπικότητας απευθύνεται στους ψυχολόγους, ψυχιάτρους, ψυχοθεραπευτές και στους ειδικούς στο τομέα της απεξάρτησης που έχουν εκπαιδευτική αλλά και επαγγελματική εμπειρία στην γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, την θεραπεία σχημάτων ή σε άλλο μοντέλο συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας.

Το πρόγραμμα εξειδίκευσης στοχεύει στην αναγνώριση, στην εξοικείωση και στην κλινική αξιολόγηση των διαταραχών της προσωπικότητας. Κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης, σχολιάζονται λεπτομερώς οι ομάδες των διαταραχών της προσωπικότητας ενώ δίνεται έμφαση στον σχεδιασμό του κατάλληλου θεραπευτικού πλάνου το οποίο βασίζεται στις αρχές της γνωσιακής-συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας και της θεραπείας σχημάτων.

Το πρόγραμμα εκπαίδευσης εξελίσσεται σε 6 εργαστήρια. Κάθε εργαστήριο διαρκεί ένα Σαββατοκύριακο από τις 10:00 μέχρι τις 16:00, το οποίο εκτός από την ανάλυση των θεματικών ενοτήτων περιλαμβάνει δραστηριότητες πρακτικής εκπαίδευσης, ασκήσεις αυτογνωσίας, σχολιασμούς περιστατικών και προβολές μαγνητοσκοπημένων συνεδριών.

Με την ολοκλήρωση του προγράμματος, οι απόφοιτοι λαμβάνουν «Δίπλωμα Εξειδίκευσης στην Θεραπεία των Διαταραχών της Προσωπικότητας» ενώ, καθίστανται επαγγελματικά ικανοί να διαγιγνώσκουν την φύση της ψυχικής διαταραχής, να οργανώνουν και να εξελίσσουν αποτελεσματικά την θεραπευτική διαδικασία, να προσφέρουν τις απαιτούμενες υπηρεσίες στα υποστηρικτικά περιβάλλοντα των θεραπευομένων, να αντιλαμβάνονται τις ιδιομορφίες και να διαχειρίζονται τις αντιστάσεις που προκύπτουν από τις θεραπευτικές συνεργασίες.

Για περισσότερες πληροφορίες που αφορούν την δομή του προγράμματος και δηλώσεις συμμετοχής μπορείτε να καλέσετε στο 210 6993276, να στείλετε μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση veneti@depsy.gr ή να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ΔΔΕΕΨΥ

Βασιλική Βενέτη

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

"Διεπιστημονικό Δίκτυο Εξειδίκευσης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας"

Οι Διαταραχές της Προσωπικότητας

Οι διαταραχές προσωπικότητας αφορούν το σύνολο εκείνων των εσωτερικών χαρακτηριστικών του ατόμου που αποκλίνουν σημαντικά από τη μέση φυσιολογική συμπεριφορά που έχει οριστεί από τον εκάστοτε πολιτισμό. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από κάποια διαταραχή της προσωπικότητας εμφανίζουν δυσλειτουργικότητα τουλάχιστον σε δύο από τους τομείς της σκέψης, του συναισθήματος, των παρορμήσεων και των διαπροσωπικών σχέσεων ενώ, πιστεύουν ότι δεν πάσχουν από κάποια ψυχική ασθένεια. Οι διαταραχές της προσωπικότητας είναι αποτέλεσμα τραυματικών εμπειριών, κληρονομικότητας, ατυχημάτων και προτύπων που υιοθετήθηκαν κυρίως στην περίοδο της εφηβείας. Σχεδόν πάντα συναντάτε συνοσυρότητα με άλλη ψυχική διαταραχή όπως είναι το άγχος, η κατάθλιψη, η εξάρτηση από ουσίες.

Σύμφωνα με το DSM-IV-TR, οι διαταραχές της προσωπικότητας διαχωρίζονται σε τρεις βασικές ομάδες.

Πιο συγκεκριμένα, στην ομάδα Α θα συναντήσουμε τους εκκεντρικούς ανθρώπους ή σύμφωνα με την ψυχιατρική ορολογία την παρανοειδή, την σχιζοειδή και την σχιζότυπη διαταραχή της προσωπικότητας

Στην παρανοειδή διαταραχή της προσωπικότητας, οι άνθρωποι διακρίνονται από έλλειψη εμπιστοσύνης και καχυποψία ενώ, πολύ συχνά ανακαλύπτουν κακοπροαίρετα κίνητρα στις κινήσεις των άλλων ανθρώπων.

Στην σχιζοειδή διαταραχή της προσωπικότητας, τα άτομα αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές και δυσκολεύονται στην συναισθηματική έκφραση τους.

Στη σχιζοτυπική διαταραχή της προσωπικότητας, οι πάσχοντες υιοθετούν εκκεντρική συμπεριφορά, εκφράζουν δυσφορία στις συναισθηματικές σχέσεις και προχωρούν σε γνωστικές διαστρεβλώσεις που αφορούν την εξωτερική πραγματικότητα.

Στην ομάδα Β περιλαμβάνονται οι δραματικές και αντικοινωνικές συμπεριφορές ή διαφορετικά η οριακή-μεταιχμιακή, η ιστριονική, η ναρκισσιστική και η αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας.

Πιο αναλυτικά στην οριακή-μεταχμιακή διαταραχή της προσωπικότητας, υπάρχουν έντονα χαρακτηριστικά παρορμητικότητας και αστάθειας τόσο στην εξέλιξη των διαπροσωπικών σχέσεων και στην έκφραση του συναισθήματος όσο και στην εικόνα του εαυτού.

Στην ιστριονική διαταραχή της προσωπικότητας, οι άνθρωποι διακρίνονται από υπερβολική και πολλές φορές μη ισορροπημένη έκφραση του συναισθήματος ενώ, σχεδόν πάντα αναζητούν την προσοχή των άλλων επιστρατεύοντας την εξωτερική τους εμφάνιση με κύριο στόχο την ερωτική αποπλάνηση.

Στην ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας, επικρατεί υπερβολικά θετική εικόνα για τον εαυτό, λατρεία του εγώ, υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων, ανάγκη για προσοχή και θαυμασμό από το περιβάλλον και απουσία συναισθηματικής έκφρασης.

Στην αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας, οι νοσούντες προχωρούν σε επικίνδυνες και προκλητικές συμπεριφορές οι οποίες αποσκοπούν στην συνειδητή πρόκληση βλάβης προς τρίτους με έντονα τα στοιχεία του φθόνου, της κακίας και της ζήλιας

Τέλος στην ομάδα Γ γίνεται λόγος για την αποφευκτική, την εξαρτηρική, την ιδεοψυχαναγκαστική και την μη καθορισμένη αλλιώς διαταραχή της προσωπικότητας ή πιο απλά για τους ιδιαιτέρως φοβισμένους ανθρώπους με αγχώδη συναισθήματα

Αναλυτικά, στην αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας σημειώνεται η αποφυγή των κοινωνικών καταστάσεων που πολύ συχνά οδηγεί σε απομόνωση και η αδυναμία διαχείρισης της κρητικής των άλλων με αποτέλεσμα την εμφάνιση αισθημάτων ανεπάρκειας και αναξιότητας.

Στην εξαρτητική διαταραχή προσωπικότητας, οι άνθρωποι συνηθίζουν να προσκολλώνται και να υποτάσσονται στους άλλους για να αποβούν λειτουργικοί στην καθημερινότητα τους.

Στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας, διακρίνεται η ανάγκη για συνεχόμενο έλεγχο του εαυτού ή των καταστάσεων, η τελειοθηρία, η τάξη, η επιμέλεια και οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις που συνήθως απαντώνται από συγκεκριμένες στερεότυπες συμπεριφορές

Τέλος, στη μη καθοριζόμενη αλλιώς διαταραχή της προσωπικότητας, η κλινική εικόνα δεν μπορεί να σκιαγραφηθεί από τα συμπτώματα διάγνωσης των αναφερθέντων διαταραχών προσωπικότητας ή παρατηρείται ένα σύνολο συμπτωμάτων τα οποία όμως δεν είναι αρκετά για να οδηγήσουν σε διάγνωση.

Η Θεραπεία των Διαταραχών Προσωπικότητας

Η θεραπεία των διαταραχών της προσωπικότητας είναι αρκετά δύσκολη και μεγάλη σε διάρκεια, τουλάχιστον δύο χρόνια, γιατί τα συμπτώματα των διαταραχών αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου.

Το πρώτο λοιπόν μέλημα του θεραπευτή είναι να δώσει αρκετό χρόνο στον θεραπευόμενο για να νιώσει ασφαλής ώστε να τον εμπιστευτεί. Ο θεραπευτής στηριζόμενος στη θεωρία σχημάτων του Young, δεν εστιάζει μόνο στο εδώ και τώρα αλλά σκαλίζει το παρελθόν του θεραπευόμενου στοχεύοντας στον εντοπισμό των εμπειριών που οδήγησαν στην διαμόρφωση των γνωσιακών σχημάτων και στην τροποποίηση αυτών. Παράλληλα, ο θεραπευτής εφαρμόζοντας τις κατάλληλες συμπεριφορικές τεχνικές θα εκπαιδεύσει τον θεραπευόμενο στον έλεγχο των παρορμήσεων, στη διαχείριση των συναισθημάτων και στην ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων.

Το "Διεπιστημονικό Δίκτυο Εξειδίκευσης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας" παρέχει  "Πρόγραμμα Εξειδίκευσης στην Θεραπεία των Διαταραχών της Προσωπικότητας".

Πατώντας τον ακόλουθο σύνδεσμο, μπορείτε να δείτε το βίντεο του Προγράμματος Εξειδίκευσης όπως παρουσιάστηκε στην εκδήλωση του ΔΔΕΕΨΥ στις 28 Σεπτεμβρίου 2012 στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων.

Από τον Ιανουάριο του 2013, τόσο το ΔΔΕΕΨΥ όσο και τα Προγράμματα Κατάρτισης που προσφέρει στην Επιστημονική Κοινότητα της Ψυχικής Υγείας, έχουν αναδιαμορφωθεί ακολουθώντας την αναθεωρημένη έκδοση του DSM-5.

Περισσότερες πληροφορίες για το Πρόγραμμα Εξειδίκευσης στη Θεραπεία των Διαταραχών της Προσωπικότητας σύμφωνα με το DSM-5 μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΔΔΕΕΨΥ. 

Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA

Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Επιστημονική Υπεύθυνη ΔΔΕΕΨΥ-Ελλάδα
Υπεύθυνη Διεύθυνσης Veneti Counseling, Psychotherapeutic and Training Services Ltd-Κύπρος

Ανεκπλήρωτοι Πόθοι!

Πόσες φορές έχουμε μετανιώσει για ένα σημαντικό βήμα που δεν κάναμε, ένα διάλογο που αναβάλαμε, μια συνάντηση που ακυρώσαμε. Και πόσες ακόμα όταν θέλαμε να μιλήσουμε σε εκείνον τον άνθρωπο για το πώς νιώθαμε αλλά δεν καταφέραμε να εκφράσουμε ούτε ένα από τα συναισθήματα μας. Είναι γεγονός ότι όταν οι επιθυμίες δεν ικανοποιούνται παραμένουν ως απωθημένες καταστάσεις στην ψυχή μας.

Ο όρος απωθημένο ακούστηκε για πρώτη φορά από τον Sigmund Freud ο οποίος στην προσπάθεια του να περιγράψει την εξέλιξη της προσωπικότητας του ανθρώπου υποστήριξε πως οποίο τραυματικό γεγονός και αν συμβεί, όποια επιθυμία δεν ικανοποιηθεί, ή οτιδήποτε είναι ικανό να ταράξει την εσωτερική ηρεμία αποσύρεται από την ανθρώπινη συνείδηση στο ασυνείδητο μέρος του μυαλού. Με αυτό τον τρόπο, προστατεύουμε τον εαυτό μας από το άγχος και τον πόνο που θα νιώθαμε αν εκτιμούσαμε αντικειμενικά τα γεγονότα. Βέβαια, οι απωθημένες επιθυμίες δεν παραμένουν δια παντός στο μέρος του ασυνειδήτου. Ο πλέον αποδοτικός τρόπος συνειδητοποίησης των απωθημένων είναι η ψυχανάλυση η οποία με τις κατάλληλες τεχνικές όπως οι ελεύθεροι συνειρμοί, οι παραδρομές της γλώσσας και τα όνειρα κατευθύνουν τον άνθρωπο στην βασιλική οδό του ασυνειδήτου βοηθώντας τον να αποδεχτεί την πραγματικότητα του.

Στις μέρες μας, ο όρος απωθημένο χρησιμοποιείται κυρίως για να περιγράψει την ψυχική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε όταν ένας κατά επιλογή πόθος δεν εκπληρώνεται. Και αν τύχει να βρεθούμε σε αυτή τη θέση τότε, δυσκολευόμαστε αφάνταστα να ακολουθήσουμε το μέλλον μας γιατί, ότι μας κρατά στο παρελθόν αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στην ατομική μας εξέλιξη.

Υπό αυτή τη θεώρηση, δεν είναι λίγες οι μαρτυρίες ανθρώπων που αναφέρουν ότι πολλές στιγμές στο πέρασμα της ζωής, επιθυμούσαν να συμβάλλουν στην πρόοδο τους αλλά κάτι φαινόταν να τους κρατά σταθερούς. Και θα επιχειρηματολογήσουν λέγοντας ότι όταν επρόκειτο για πόθους που αφορούσαν την σύναξη διαπροσωπικών σχέσεων η προσπάθεια περιπλέκονταν ακόμα περισσότερο.

Αλήθεια τι μπορεί να εμποδίζει τόσο την πραγματοποίηση των επιθυμιών μας όσο και την δημιουργία των επιθυμητών διαπροσωπικών σχέσεων;

Οι ερμηνείες είναι πολλές αλλά κάπου στη μέση υπάρχει μια κοινή τοποθέτηση. Έτσι θα μάθουμε ότι εκείνο που εμποδίζει τους ανθρώπους να έρθουν κοντά στα όνειρα τους είναι πρώτα από όλα η αμφιβολία του ρίσκου και ο φόβος της απόρριψης. Άλλωστε ποιος από εμάς αντέχει να εκτεθεί ψυχικά και να πληγωθεί ανεπανόρθωτα. Ίσως ακουστεί εγωιστικό αλλά κανένας δεν επιθυμεί να ταλαιπωρεί τον εαυτό του.

Η ανασφάλεια ως συναίσθημα κατωτερότητας αποτελεί μια ακόμη απόδοση αιτιών. Πως μπορούμε να διεκδικήσουμε ότι θεωρούμε ιδανικό αν δεν έχουμε πίστη στις δυνατότητες μας; Σωστό ή λάθος, το κυνήγι των προσδοκιών απαιτεί σταθερά θετικές πεποιθήσεις.

Η απώλεια του ελέγχου και της αίσθησης του βολέματος δρουν ανασταλτικά στις ριζοσπαστικές αλλαγές. Όταν ζούμε σε σίγουρες βάσεις, ότι θετικό ή αρνητικό συμβεί, είναι δυνατό να κλονίσει την ηρεμία που αισθανόμαστε. Άρα , όταν δεν τολμούμε νέα εγχειρήματα, είμαστε απόλυτα ασφαλείς στην φαινομενική γαλήνη της υποκειμενικής μας πραγματικότητας.

Πέρα από τις ψυχικές ερμηνείες, υπάρχουν αιτίες που αφορούν τις πρακτικές θεωρήσεις του φαινομένου. Όσο παράδοξο και αν είναι, οι απαιτήσεις της καθημερινότητας και η ανάγκη για επαγγελματική διάκριση ρουφούν τον περίσσιο χρόνο μη επιτρέποντας την πολυτέλεια της πραγματοποίησης των στόχων .

Πράγματι, οι αιτίες φαίνεται να είναι αρκετές όμως, το αποτέλεσμα είναι σαφές. Η αίσθηση του ανεκπλήρωτου φαντάζει ως πρωταγωνιστής στο έργο της ζωής μας.

Λοιπόν, τι έχει περισσότερη σημασία, να εκφράζουμε όσα νιώθουμε επιδιώκοντας εκείνα που θέλουμε ακόμα και αν η προσπάθεια πέσει στο κενό ή να μείνουμε με την απορία του τι θα γινόταν αν είχαμε ακολουθήσει όσα διακαώς επιθυμούσαμε.

Η απάντηση είναι μια…

Βασιλική Γ. Βενέτη, Post MA

Επιστημονική Υπεύθυνη ΔΔΕΕΨΥ® Ελλάδα

Υπεύθυνη Διεύθυνσης Veneti CPT Services Ltd